*Μια ακόμα άγνωστη πτυχή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821
παρουσιάζει το ιστορικό πόρταλ “Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821”
*Η μεγάλη συμβολή και συνεισφορά του γέρο-Καρατάσου και των άλλων Ναουσαίων επαναστατών
*Την ιστορία της μάχης στη Μονή Δοβρά «ζωντάνεψε» στην μεγάλη οθόνη ο ταλαντούχος σκηνοθέτης Βασίλης Τσικάρας με την «ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ»
Γράφει ο Θοδωρής Λάμπρος
(Ιστορικός – Διαχειριστής του ιστορικού πόρταλ “Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821
Όπως σας έχουμε πει στο skalistiri.news αγαπάμε την ιστορία και προσπαθούμε από την πλευρά μας να προβάλουμε τόσο την τοπική όσο και την Ελληνική και να βάλουμε ένα μικρό λιθαράκι ώστε ο κόσμος να την αγαπήσει και να μάθει για τα γεγονότα και τους ανθρώπους που θυσιάστηκαν για να μπορούμε όλοι εμείς σήμερα να απολαμβάνουμε την ελευθερία μας.
Η Ελληνική Επανάσταση έχει περίοπτη θέση στο skalistiri.news αφού κατά τον γράφοντα υπήρξε η σημαντικότερη περίοδος της Ελληνικής μας ιστορίας χωρίς να υποτιμούμε τις προηγούμενες.
Το ιστορικό μας πόρταλ΄”Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821″ σας παρουσιάζει μια ακόμα άγνωστη για πολλούς και πολλές πτυχή της Ελληνικής μας Επανάστασης.
Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε την πολιορκία της Μονής Δοβρά τον Μάρτιο του 1822. Μάλιστα η πολιορκία της Μονής «ζωντάνεψε» στη μικρή οθόνη από τον ταλαντούχο σκηνοθέτη Βασίλη Τσικάρα που γύρισε την ιστορική ταινία «ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ» – είχε προηγηθεί η ταινία «ΕΞΟΔΟΣ».
Πριν από την θρυλική μάχη
στη μονή Δοβράς
Η κήρυξη της επανάστασης του γένους το 1821 στην Πελοπόννησο, όπως ήταν βέβαιο, δεν άφησε τη φλόγα της ελευθερίας να μην ανάψει σε όλη την Ελλάδα. Ήδη από το πρώτο έτος της επανάστασης στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας η ελπίδα για την ελευθερία μέσω των μελών της Φιλικής Εταιρίας, των διαφόρων οπλαρχηγών (αρματολών, κλεφτών) και της Εκκλησίας είχε αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η επανάσταση στην Χαλκιδική από τον Εμμανουήλ Παπά, που αν και πνίγηκε στο αίμα στην αρχή της, έδωσε φτερά στους επαναστατημένους Μακεδόνες και η επανάσταση στον Όλυμπο από τον Νικόλαο Κασομούλη.
Όσον αφορά την περιοχή της Ημαθίας είναι γνωστή η κήρυξη της επανάστασης στη Νάουσα στις 20 Φεβρουαρίου 1822. Πρωτεργάτες του εγχειρήματος αυτού ήταν οι φιλικοί Αναστάσιος Καρατάσος από το χωριό Δοβρά, Αγγελής Γάτσος από τους Σαρακηνούς Αριδαίας, Ζαφειράκης Θεοδοσίου από τη Νάουσα και άλλοι, κυρίως Ναουσαίοι. Καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της επανάστασης θα είχε και η συνδρομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που όμως δεν ήλθε ποτέ.
(Ο Αναστάσιος Καρατάσος ή Γερό – Καρατάσος – ένας από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς της επανάστασης στη Νάουσα το 1822)
(Ο Αγγελής Γάτσος από τους Σαρακηνούς Αριδαίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο ξεσηκωμό της Νάουσας το 1822)
(Ο Ζαφειράκης Θεοδοσίου – Ο Ναουσαίος οπλαρχηγός που συνέβαλε με την σειρά του στο ηρωϊκό ξεσηκωμό των κατοίκων της Νάουσας το 1822).
Ένας από τους πρωταρχικούς στόχους των επαναστατών ήταν η κατάληψη της Βέροιας. Γι’ αυτό διάλεξαν για ορμητήριό τους την Ιερά Μονή της Παναγίας Δοβρά που η θέση της την καθιστούσε αθέατη από τη μεριά της Βέροιας, ενώ παράλληλα από τα γύρω υψώματα οι επαναστάτες μπορούσαν να επιβλέπουν την πόλη.
Μετά από τις σχετικές προετοιμασίες ο Καρατάσος έδωσε τη διαταγή για την επίθεση τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Φεβρουαρίου του 1822 και τέσσερις ομάδες επαναστατών με 1800 άνδρες συνολικά χτύπησαν τη Βέροια από όλα τα σημεία του ορίζοντα. Την αρχική επιτυχία της επίθεσης ακολούθησε η υποχώρηση των επαναστατών κάτω από την πίεση πολυάριθμου τουρκικού στρατού που έφτασε στην πόλη παραμονές της επίθεσης. Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες επρόκειτο για προδοσία του σχεδίου των επαναστατών…
Η μάχη της Μονής Δοβρά (12-13 Μαρτίου 1822)
(Η Μονή Δοβρά στη Βέροια Ημαθίας)
Μετά την αποτυχημένη επίθεση στην Βέροια στις 21 Φεβρουαρίου 1822 του γέρο-Καρατάσου και άλλων Ναουσαίων επαναστατών, όλοι κατέφυγαν στην βάση εξορμήσεως τους στην Ιερά Μονή Κουκουμητριώτισσας ή Ελεούσας (σήμερα φέρει το όνομα Παναγία Δοβρά) και της γύρω περιοχής. Οι επαναστάτες, αν και ηττημένοι, είχαν την αισιοδοξία ότι την επόμενη φορά θα μπορούσαν να τα καταφέρουν αν οργανώσουν καλύτερα μια επίθεση.
Από την άλλη πλευρά ο Μεχμέτ αγάς βλέποντας τις τουρκικές απώλειες και το βάθος που είχαν καταφέρει να εισχωρήσουν οι επαναστάτες αναγνώρισε, κατά την επίσκεψη του στο πεδίο μάχης μέσα στη Βέροια, ότι είχε να κάνει με ικανότατους και έμπειρους αντιπάλους. Η κατάσταση του αντιπάλου τον έκανε να παραμείνει άπραγος για αρκετές μέρες καθώς πίστευε ότι η δύναμη των επαναστατημένων ελλήνων που βρίσκονταν στην περιοχή ήταν το δόλωμα για να εξέλθει από την πόλη και μια άλλη επαναστατική δύναμη να κάνει νέα επίθεση κατ’ αυτής.
Η στάση αυτή δεν μπορούσε να κρατήσει για πολύ και έτσι διέταξε τον Κεχαγιά μπέη μετά να κινηθεί κατά των επαναστατών χωρίς να γνωρίζει ούτε τις δυνάμεις που είχαν οι αντίπαλοι του, ούτε τη μορφολογία του εδάφους που θα έπρεπε να επιτεθεί. Αυτά τα λάθη μαζί με τον κλεφτοπόλεμο και την οργανωμένη αντίσταση των Ελλήνων οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες στο στρατό του Κεχαγιάμπεη, το διήμερο 12-13 Μαρτίου 1822.
Τη δεύτερη ημέρα των επιθέσεων με την ενίσχυση των δυνάμεων του Μεχμέτ Εμίν Πασά, που ήρθε από την Θεσσαλονίκη με σκοπό να καταπνίξει την επανάσταση στην περιοχή και την Μακεδονία γενικότερα, οι δυνάμεις του Κεχαγιάμπεη πολιόρκησαν μέρος του μοναστηρίου και του σώματος του Καρατάσου συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου, ο οποίος είχε αναλάβει την υπεράσπιση της Μονής. Η επέμβαση του Ζαφειράκη ήταν άμεση και τρόμαξε τον Κεχαγιάμπεη αλλά δεν μπόρεσε τελικά να λύσει την πολιορκία. Αργά το βράδυ, και βλέποντας ο γερό-Καρατάσος ότι ήταν πλέον πολύ δύσκολο να σπάσουν την πολιορκία οι επαναστάτες, αποφάσισε να αποχωρήσει από τη Μονή. Μετά την έξοδο ακολούθησε η ένωση με τους άλλους επαναστάτες προκειμένου να προετοιμαστούν για να προληφθεί τυχόν επίθεση των Τούρκων εναντίον της Νάουσας.
Στο ενδεχόμενο αυτό συνηγορούσαν τόσο η απουσία στρατού, όσο και της ηγεσίας.
Αυτό ήταν και το τέλος της μάχης της Παναγία Δοβρά που είχε σαν αποτέλεσμα την κατάληψη της Μονής την επόμενη μέρα, τη λεηλασία και την πυρπόλησή της καθώς και τις φρικαλεότητες κατά των μοναχών και του ηγούμενου της Μονής Γερασίμου που απαγχονίστηκε στη Βέροια.
Η «ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ» της Μονής Δοβρά στη μικρή οθόνη
Όπως γράψαμε στην αρχή η πολιορκία της Μονής Δοβρά «ζωντάνεψε» στη μικρή οθόνη από τον ταλαντούχο σκηνοθέτη Βασίλη Τσικάρα. Το skalistiri.news είχε την ευκαιρία να έχει κατ’ αποκλειστικότητα την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Βασίλη την οποία και αναρτήσαμε στο πόρταλ μας τον προηγούμενο χρόνο.
Η ταινία «Πολιορκία», βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και δη στη μάχη της Μονής Δοβρά στη Βέροια, το Μάρτιο του 1822. Η ιστορία όμως επαναλαμβάνεται. Δύο αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού στο οχυρό Ρούπελ, το Μάρτιο του 1941, έχουν να αντιμετωπίσουν τις ίδιες προκλήσεις λίγες μέρες πριν την επίθεση των Γερμανών.
Λίγα λόγια για το έργο:
Μέσα στο πολεμικό – εχθρικό κλίμα της εποχής δύο οικογένειες συναντώνται σε ένα μοναστήρι προκειμένου να γίνει με μυστικότητα ένας γάμος. Αυτό όμως δεν περνάει απαρατήρητο. Μια προδοσία θα οδηγήσει έξω από το μοναστήρι χιλιάδες τούρκους στρατιώτες. Ο ηγούμενος της μονής, οι μοναχοί και τα μέλη των δύο οικογενειών, πιάνουν στα χέρια τα όπλα και η Πολιορκία ξεκινά. Μαζί της αρχίζουν επίσης, ένας αγώνας επιβίωσης κι ένας κύκλος αποκαλύψεων. Η ιστορία ξεδιπλώνεται στη μεγάλη οθόνη, μέσα από την συζήτηση 2 αξιωματικών του ελληνικού στρατού, στο οχυρό Ρούπελ, τον Μάρτιο του 1941.
Η «Πολιορκία», αποτελεί μέρος της τριλογίας της Aratos Films για το 1821. Υπενθυμίζουμε ότι η πολυσυζητημένη «Έξοδος 1826» του Βασίλη Τσικάρα, ήταν η πρώτη. Αποτέλεσε δε, την πρώτη ταινία με θέμα το 1821 μετά από 46 ολόκληρα χρόνια («Παπαφλέσσας», 1971).
Το Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής χαρακτήρισαν την ταινία «υψηλής ποιότητας», στο κομμάτι της ιστορικής, πολιτιστικής και εκπαιδευτικής αρτιότητας.
(Σκηνές από τα γυρίσματα της ταινίας “ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ” που έλαβαν χώρα στην Άμφισσα Φωκίδας καθώς και σε άλλες περιοχές)
(Ένα λαμπρό καστ νέων και ταλαντούχων ηθοποιών συμμετείχε στην ιστορική ταινία του Βασίλη Τσικάρα “ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ”)
ΠΗΓΕΣ:
1)Veriahistory.gr
2)Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannic