Γράφει η Ηρώ Παλαιολόγου
(Συγγραφέας)
—Τι κάνεις, Αντιγόνη, πώς πάει η δουλειά σου;
—Να σου πω, Μαρίνα μου. Για να υπάρχει η δουλειά, πρέπει να απαντώ στο: «πετάει ο γάιδαρος;» Πετάει και με σαμάρι. Κλείνω τα μάτια, τ’ αυτιά, το στόμα, παριστάνω τη χαζή, επειδή βρίσκονται κάποιοι “έξυπνοι” και κακότροποι, που μειώνουν, υποτιμούν, χλευάζουν και εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους.
—Και γιατί δεν μιλάς, δεν έχεις στόμα;
—Δύσκολο. Και στόμα έχω και φωνή, μα με φρενάρει η άδεια τσέπη. Με φρενάρει η ανεργία. Με φρενάρει το ότι πρέπει να πάρω τα απαραίτητα από το σούπερ μάρκετ. Το ότι πρέπει να πληρώσω το ενοίκιο και τους λογαριασμούς. Και μετά σου λένε, πως υπάρχει ελεύθερη βούληση. Ήθελα να ήξερα, αν ζούσαν σήμερα οι αρχαίοι μας φιλόσοφοι και εργάζονταν, θα μιλούσαν ακόμα για ελεύθερη βούληση;
—Μα είσαι ελεύθερη να επιλέξεις.
—Όχι, δεν είμαι. Ελεύθερη βούληση, σημαίνει η ικανότητα του ανθρώπου να επιλέγει, δίχως να περιορίζεται και να καταπιέζεται από διάφορους παράγοντες. Νομίζουμε πως επιλέγουμε. Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι, ή προαυλιζόμαστε σε μια ελεύθερη φυλακή; Υπάρχει συνειδητή, ελεύθερη βούληση, ή μια ασυνείδητη αίσθηση της θέλησης; Συνήθως, η ανάγκη, μας επιβάλλει να πάρουμε διαφορετική απόφαση, από αυτή που θέλουμε. Όταν οι άνθρωποι, που έχουν μικρές ή μεγάλες εξουσίες, με τη δύναμή τους ελέγχουν, κατευθύνουν και αναγκάζουν τους υπόλοιπους να μην δρουν ελεύθερα, μπορείς να επιμείνεις ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση; Μπορεί κάποιος να πει, ότι δεν τον πειράζει που σχεδόν ποτέ δεν πετά ελεύθερη η βούληση και πάντα το πέταγμά της το καθορίζει η ανάγκη;
—Έχεις δίκιο σε όλα αυτά που λες, δυστυχώς ισχύουν. Το σημαντικό, όμως, είναι, πως ΜΠΟΡΟΥΜΕ να επιλέξουμε και το αντίθετο. Αυτό, από μόνο του, σημαίνει ελευθερία βούλησης! Μπορείς να σιωπήσεις, μπορείς όμως και να μιλήσεις. Μπορείς να επιλέξεις το μαύρο μπορείς, όμως, και το άσπρο. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, Αντιγόνη μου, όλα μπορεί να ανατραπούν!
—Κι εσύ έχεις δίκιο. Μήπως, όμως, να σου θυμίσω τι τράβηξαν όσοι είχαν ελεύθερη βούληση και υπερασπίστηκαν τις ιδέες και τις αποφάσεις τους; Ποιους να πρωτοθυμηθώ; Γαλιλαίο; Ηράκλειτο; Σωκράτη; Τσε Γκεβάρα; Νέλσον Μαντέλα; Μοχάτμα Γκάντι; Ρόζα Πάρκς; Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ; Μήπως Εθνική Αντίσταση και ξερονήσια; Όλοι είχαν έναν φρικτό τέλος. Τι κατάφεραν όλοι αυτοί, που πάλεψαν και αγωνίστηκαν, επιλέγοντας ελεύθερα;
—Ω! Μα δεν το βλέπεις; Για να σκεφτόμαστε και να πράττουμε, εμείς σήμερα, ελεύθερα. Μας έδειξαν τον δρόμο! Όσο για το φρικτό τέλος, που λες, όσοι δεν βούλονται ελεύθερα και υποτάσσονται στις ανάγκες, μήπως αυτοί έχουν καλύτερο τέλος, ή μήπως έχουν καλύτερη ζωή; Ανάγκες έχουμε όλοι. Καλύτερα μια ζωή με ψηλά το κεφάλι παρά με σκυμμένο, δε συμφωνείς; Άλλωστε, γιατί γνωρίζεις όλους αυτούς που προανέφερες; Γιατί τους μελέτησες; Γιατί τους θαύμασες; Έχει μεγάλη αξία η αξιοπρέπεια! Σαν φτάνεις σε σταυροδρόμι μην κοιτάς που πάνε οι πολλοί. Δική σου η επιλογή! Όσο λοξοδρομεί έστω και ένας από το κοπάδι, κρατάει την ελπίδα ζωντανή!
—Ακόμα κι αν δεν μπορώ να περπατάω όρθια και να αναγκάζομαι να το κάνω με τα γόνατα;
—Ακόμα κι έτσι. Για να ανέβεις ένα κακοτράχαλο βουνό, χρειάζεται, πολλές φορές, να γονατίζεις κι ας σκίζονται τα γόνατα κι ας ματώνουν. Έχει άλλη αξία, να τα καταφέρνεις μονάχη, όσα εμπόδια κι αν συναντάς. Τα εμπόδια, είναι για να μας πεισμώνουν και να τα ξεπερνάμε, γλυκιά μου Αντιγόνη!
