*Κώστας Βαγγελάκος – Πρόεδρος Συλλόγου:
«Με την δράση μας προσπαθούμε
ο κόσμος να αγαπήσει το 1821»
*Σημαντικό «όπλο» του συλλόγου ο απίστευτος πλούτος γνώσεων για τα άρματα και την ενδυμασία των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης
*Ο Σύλλογος προσφέρει εκπαιδευτικό έργο στην τοπική κοινωνία της Πάτρας όσο και σε άλλες περιοχές πραγματοποιώντας μουσειακές εκθέσεις για τα άρματα και την ενδυμασία του 1821
Γράφει ο Θοδωρής Λάμπρος
Ιστορικός – Δημιουργός – Διαχειριστής της ιστορικής σελίδας
«Χαράλαμπος Βιλαέτης» στο Facebook
Έχουμε γράψει και θα συνεχίσουμε να γράφουμε στο skalistiri.news ότι βασικός μας στόχος είναι η ανάδειξη και προβολή της ιστορίας, του πολιτισμού μας και των ανθρώπων γενικότερα που προάγουν την ιστορία, τον πολιτισμό, τις τέχνες και τα γράμματα. Αυτό είναι και θα είναι η βασική αρχή της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας.
Το Skalistiri.news είχε την τιμή να πάρει μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη από τον πρόεδρο του Σκοπευτικού Ομίλου Παραδοσιακών Όπλων Πάτρας – έρευνας – φορεσιάς και αρμάτων 1821 κ. Κώστα Βαγγελάκο.
Ο κ. Βαγγελάκος δέχτηκε με χαρά να μας αφιερώσει τον πολύτιμο χρόνο του και να μας μιλήσει για τον σύλλογο, τις δράσεις του αλλά και τις μεγάλες σε βάθος γνώσεις του αναφορικά με τα άρματα και την ενδυμασία των αγωνιστών του 1821.
Η συνέντευξη
Κύριε Βαγγελάκο πείτε μας λίγα λόγια για το πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και τον σκοπό της ίδρυσής του
Απ. «Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1990 από μια παρέα φίλων που ήθελαν να μάθουν και να δουν πως ήταν ο αγωνιστής του 1821.
Δηλαδή την τεχνική των όπλων που χρησιμοποιούσαν, το βεληνεκές τους, τη φορεσιά τους, τι τραύματα προξενούσαν τα όπλα, τα σπαθιά, γενικότερα μια ολόκληρη μελέτη για τον αγωνιστή της Επανάστασης του 1821.
Κάναμε λοιπόν την μελέτη μας για αυτά τα θέματα και είδαμε ότι υπήρχε ένας μεγάλος μύθος γύρω από τα καριοφίλια και τις πιστόλες. Τα περισσότερα μέλη μας είναι αθλητές της σκοποβολής στα παραδοσιακά όπλα και παράλληλα κάνουμε και έρευνα σχετικά με την φορεσιά των αγωνιστών. Επίσης μας καλούν σχολεία όπου κάνουμε μαθήματα για τον αγωνιστή του 1821 καθώς και μουσειακές εκθέσεις.
Μέχρι το 2005 ο σύλλογος συμμετείχε μόνο στις εκδηλώσεις για την ΈΞΟΔΟ του Μεσολογγίου. Από κει και μετά έψαξα περισσότερο το όλο θέμα των εκδηλώσεων και ξεκινήσαμε να πηγαίνουμε και σε άλλες εκδηλώσεις όπως στη Μάνη, μετά πήγαμε στο Βαλτέτσι, Γραβιά και σιγά σιγά ο σύλλογος επεκτάθηκε. Όπου υπάρχει ιστορικό γεγονός για το 1821 συμμετέχουμε και γενικότερα όποιος μας καλεί δίνουμε το παρόν».
(O δραστήριος πρόεδρος του Σκοπευτικού Ομίλου Παραδοσιακών Όπλων Πάτρας – έρευνας – φορεσιάς και αρμάτων 1821 Κώστας Βαγγελάκος)
Μιλήστε μας λίγο για τον αγωνιστή του 1821
Απ. «Για να καταλάβουμε τον αγωνιστή του 1821 πρέπει να τονίσουμε τα εξής:
Ποια ήταν τα όπλα του. Πως ντυνόνταν, πως τα κουβαλούσε. Τι έτρωγε, τι έπινε, πως γιατρευότανε. Ο περισσότερος κόσμος δεν τα γνωρίζει αυτά.
Για παράδειγμα όταν ήθελαν οι αγωνιστές να κάνουν ένα γιουρούσι, το παράγγελμα που έδινε ο καπετάνιος ήταν στο γιλέκι. Το σήμαινε αυτό;
Σήμαινε ότι έβγαζαν όλα τα ρούχα τους, έπαιρναν το πουκάμισο που ήταν μέχρι τα γόνατα και δεν υπήρχε και διπλομάνικο, το σήκωναν με ένα ειδικό τρόπο, άφηναν τα άρματά τους και τα ρούχα τους τα φύλαγε ένας γέρος για να μην τους τα κλέψουν κάποιοι άλλοι. Οσοι γυρνούσαν πίσω έπαιρναν ξανά τα άρματά τους.
Για παράδειγμα το φαγητό τους. Πάντα είχαν ένα δέρμα μαζί τους, είχαν λίγο αλεύρι, το έπλαθαν πάνω στο δέρμα που είτε το έβαζαν στη φωτιά για να ψηθεί είτε το έτρωγαν.
Σε αυτή μας την προσπάθεια, δηλαδή στο να μάθουμε όλα αυτά τα στοιχεία για τον αγωνιστή του 1821, μας βοηθούν όλα τα μέλη του συλλόγου αλλά κυρίως ο Θόδωρος ο Κωτσάκης που είναι κορυφή στο είδος και ο πρώην πρόεδρος Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλόπουλος. Και οι δυο είναι σημαντική πηγή γνώσεων. Ότι έχω μάθει δε, το οφείλω στον Θοδωρή τον Κωτσάκη και στην παλιά βιβλιογραφία που έχω διαβάσει.
Ήμουν επτά χρόνια αντιπρόεδρος του Ομίλου και από τον περασμένο Φεβρουάριο είμαι πρόεδρος. Οι φορεσιές μας στην πλειοψηφία είναι πιστά αντίγραφα των μελών του συλλόγου και έχουμε συγκεκριμένο ράφτη που τις ράβουμε. Έχουμε παλιές φορεσιές και κινηθήκαμε βάσει των παλιών φορεσιών. Ο σύλλογος μας έχει εγγεγραμμένα μέλη γύρω στα 30 και όταν πηγαίνουμε σε εκδηλώσεις μπορούμε να φτάσουμε και 40».
(Από την συμμετοχή του συλλόγου σε διάφορες εκδηλώσεις μνήμης και ιστορικών αναβιώσεων για το 1821 σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας).
Υπάρχει βοήθεια και υποστήριξη από τους Τοπικούς Φορείς;
Απ. «Εμείς σαν Όμιλος δεν έχουμε πάρει ποτέ χρήματα από κανέναν. Μόνο ο Δήμος Πατρέων μας έχει βοηθήσει όπου μας έχει παραχωρήσει δωρεάν γραφεία. Δεν επιδιώξαμε ποτέ οικονομική ενίσχυση. Εμείς συμμετέχουμε όπου μας καλούν. Αυτή είναι η πολιτική μας. Όπου πηγαίνουμε οι σύλλογοι που μας καλούν μας πληρώνουν την διαμονή μας και ένα με δύο γεύματα ανάλογα την περίσταση».
Μιλήστε μας λίγο για τα καριοφίλια και τα σπαθιά των αγωνιστών
Απ. «Η μελέτη που έχουμε κάνει για τα όπλα είναι τεράστια και με πλήθος στοιχείων. Αναφορικά με τα καριοφίλια υπήρχαν πολλών ειδών.
Υπήρχε ένα στάνταρ καριοφίλι. Το καριοφίλι το Ελληνικό τύπου – ψαράκι εμφανίστηκε το 1760. Ποιο παλιά υπήρχε το αλμούτι, υπήρχε το σισανές, το Αρβανίτικο, υπήρχαν και αυτά με τα φυτίλια. Οι Μανιάτες δε και έχει καταγραφεί πολεμούσαν και με τόξα.
Όπως τόνισα και παραπάνω τα καριοφίλια ήταν ποικίλα. Δηλαδή αυτά που έστειλε ο Ναπολέων Βοναπάρτης σαν Βοήθεια, οι Έλληνες δεν τα χρησιμοποίησαν. Απλώς τα κατέστρεψαν και κατασκεύασαν τα δικά τους. Τους βάλανε δηλαδή μπροστά το ποτήρι στη κάννη, πολλά δε καριοφίλια έχουν μηχανισμό σαλεβί. Δηλαδή μηχανισμό που είχαν τα καριοφίλια που έστειλε ο Ναπολέων. Το καλύτερο τυφέκιο της εποχής εκείνης ήταν το σισανέ.
Ο σισανές ήταν ραβδωτό τυφέκιο, είχε μια βλητική δύναμη 200 μέτρα, μπορεί και 250. Οι δε κάννες – οι περισσότερες προέρχονταν από την Ιταλία, όπως Κομινάτσι, Μορέτι, Ρόσι, κ.α. Υπήρχαν και Τούρκικες κάννες.
Στην Ελλάδα υπήρχε ο τουφεκτσής και ο κονταξής. Ο κονταξής έφτιαχνε τα κοντάκια και ο τουφεκτσής μηχανισμούς, συναρμολογούσε δηλαδή το καριοφίλι.
Από κει και πέρα ότι οικονομική δυνατότητα είχε ο καθένας, το έφτιαχνε ασημένιο και ότι άλλο ήθελε. Συνήθως τα ασημένια δεν πολυχρησιμοποιήθηκαν στην Ελληνική Επανάσταση, γιατί εάν ο αντίπαλος έβλεπε αυτόν που είχε ασημένιο, τον έβαζε στο μάτι για να τον σκοτώσει και να του το πάρει. Και υπήρχαν και οι ασημουργοί που έφτιαχναν τα δαχτυλίδια και όλα αυτά.
Αναφορικά με τα σπαθιά των αγωνιστών ήταν τριών ειδών.
Η πάλλα, η κυλίτση και το σαμσιρ. Υπήρχαν και τα ηπειρώτικα σπαθιά που τα είχαν οι Σουλιώτες και οι Ηπειρώτες γενικότερα. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και άλλα στοιχεία.
Για παράδειγμα πως κουβαλούσαν τα άρματά τους;
Όταν έκαναν μια πορεία οι αγωνιστές, έβαζαν τα πράγματα πάνω στ’ άλογα. Πηγαίνανε τέσσερις αρματωμένοι μπροστά, τέσσερις πίσω και στη μέση οι υπόλοιποι ξαρμάτωτοι για να είναι ξεκούραστοι. Μόλις έβλεπαν κάποιον εχθρό, κατευθείαν έπαιρναν τα άρματά τους απ’ τα ζώα και ετοιμαζόντουσαν για τη μάχη.
Υπήρχαν και τα σακίδια όπου μέσα σε αυτά είχαν το τάσι τους, τα βόλια τους κ.α.. Το βάρος όλων αυτών που κουβαλούσαν αν δεν είχαν άλογα ήταν 35 με 40 κιλά.
Το παπούτσι που φορούσαν το γουρονοτσάρουχο, πήγαιναν σε ένα τσαγκάρη, το προβάριζε στο πόδι και έπαιρνε το καλούπι του ποδιού του και γινόνταν το σύγχρονο ανατομικό παπούτσι. Για αυτό όταν έκαναν ατελείωτες πορείες στα βουνά δεν πάθαιναν τίποτα».
(Ο Σκοπευτικός Όμιλος του οποίου πρόεδρος είναι ο κ. Βαγγελάκος πραγματοποιεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα μουσειακές εκθέσεις τόσο στη Πάτρα όσο και σε διάφορες περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας με σκοπό ο κόσμος να μάθει για τον αγωνιστή του 1821, τα άρματα και την φορεσιά του και κυρίως να αγαπήσει την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης).
Πως βλέπετε γενικότερα τους Συλλόγους Ιστορικής Αναβίωσης. Τα μέλη τους αγαπάνε αυτό που κάνουν;
Απ. « Εμείς σαν σύλλογος έχουμε την πρόθεση να βοηθάμε όλους τους συλλόγους για να μάθουν πέντε πράγματα γιατί εμείς είμαστε γνώστες του αντικειμένου. Έχουμε και το υλικό και θέλουμε να βοηθήσουμε.
Υπάρχουν όμως κακοδουλειές. Μπλέκουν κάποιοι για παράδειγμα το 1821 με το 1912 . Δεν έχει σχέση η μια ιστορική περίοδος με την άλλη.
Επίσης ένα άλλο άσχημο στοιχείο στην ιστορική αναβίωση γενικότερα είναι ότι έχουν μπει άτομα που κοιτάνε να προβάλουνε τον ευατό τους και το οικονομικό τους συμφέρον. Αφού σκέφτηκα κάποια στιγμή να αποσυρθώ τελείως. Εγώ είμαι άνθρωπος που θέλω να βοηθήσω. Δυστυχώς όμως όσους έχω βοηθήσει δεν έχω βρει την ανάλογη ανταπόκριση.
Επίσης είμαι της άποψης ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να συμμετέχουν σε όλα τα ιστορικά γεγονότα. Πρέπει να έρχονται στους συλλόγους, να συμμετέχουν αλλά όχι σε όλα τα ιστορικά γεγονότα γιατί είναι κατεγεγραμμένο ιστορικά ότι οι γυναίκες δεν συμμετείχαν σε όλα τα γεγονότα της Επανάστασης αλλά σε συγκεκριμένα όπως και σε συγκεκριμένες περιοχές».
(Το ιδρυτικό μέλος της ιστορικής μας σελίδας “Χαράλαμπος Βιλαέτης” και μέλος του Σκοπευτικού Ομίλου Πατρών Φώτης Βερβίτας μαζί με τον πρόεδρο κ. Κώστα Βαγγελάκο και τον επίσης πολύ καλό μας φίλο και μέλος του Σκοπευτικού Ομίλου Πατρών Παναγιώτη Γεωργακογιάννη κατά την συμμετοχή τους στις εκδηλώσεις μνήμης για την Άλωση της Τριπολιτσάς που πραγματοποιήθηκαν το διήμερο 28-29 Σεπτεμβρίου).
(Αναμνηστική φωτογραφία του Σκοπευτικού Ομίλου Πατρών κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων μνήμης για την Άλωση της Τριπολιτσάς το διήμερο 28-29 Σεπτεμβρίου).
Υπάρχει ενδιαφέρον από τον κόσμο να συμμετέχει σε συλλόγους ιστορικής αναβίωσης;
Απ. «Είναι πολύ δύσκολο. Τα τελευταία δεκατρία χρόνια που είμαι στο σύλλογο γύρω στα 12 άτομα έχουν εγγραφεί. Ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται, από την άλλη κάποιοι ψάχνουν να βρουν τέτοιους συλλόγους και όταν τους βρουν τότε αρχίζουν να ψάχνονται και να συμμετέχουν.
Τώρα με τις μουσειακές εκθέσεις που κάνουμε, βλέπουμε ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τον κόσμο για να μάθει και να ενημερωθεί γύρω από το 1821.
Επίσης μέσω των μέσων ενημέρωσης, του Facebook και των sites, υπάρχει καλύτερη ενημέρωση και ο κόσμος μας μαθαίνει. Αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο σημάδι».
(Από τις εκδηλώσεις του Σκοπευτικού Ομίλου δεν λείπει ποτέ ο μικρός υιός του κ. Βαγγελάκου Φώτης ο οποίος διακρίνεται στη φωτογραφία μαζί με τον πατέρα του και συνεχίζει επάξια την παράδοση).
(Από την ιστορική αναβίωση της Μάχης της Κλείσοβας στη Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου στην οποία συμμετείχε ο Σκοπευτικός Όμιλος Πατρών).
Κύριε Βαγγελάκο σας ευχαριστώ πολύ για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μου παραχωρήσατε στο Skalistiri.news. Σας εύχομαι προσωπικά ότι καλύτερο για το μέλλον και για τον σύλλογο γενικότερα.
Να σας ευχαριστήσω και εγώ με την σειρά μου για αυτή μας την συνέντευξη και θα χαρώ να σας δω από κοντά στη Πάτρα. Να είστε καλά.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Να ευχαριστήσουμε τον κ. Κώστα Βαγγελάκο για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού και τους φωτογράφους Spiridoula Magalou και Tsomakos Photography για τις φωτογραφίες οι οποίες έχουν αναρτηθεί στην εν λόγω συνέντευξη.
