Επιμέλεια:
Θεόδωρος Λάμπρος
(Ιστορικός – Αρχισυντάκτης στην ηλεκτρονική εφημερίδα skalistiri.news και Διαχειριστής
του ιστορικού πόρταλ “Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821”).
Με την ονομασία «Σκιαδικά» έμειναν στην ιστορία τα επεισόδια μεταξύ της μαθητιώσας νεολαίας και της χωροφυλακής, που συνέβησαν στην Αθήνα, στις 10 και 11 Μαϊου1859. Ήταν ένα φαινομενικά άσχετο γεγονός, που οδήγησε τρία χρόνια αργότερα στην έξωση του βασιλιά Όθωνα.
Όλα ξεκίνησαν από μια διαπίστωση του Υπουργού Εξωτερικών, Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή, ο οποίος σε συζητήσεις τόνιζε την ανάγκη στήριξης της εγχώριας παραγωγής και έφερνε, ως παράδειγμα ότι οι Έλληνες θα έπρεπε να δείχνουν την προτίμηση τους στα ντόπια ψάθινα καπέλα (σκιάδια) που κατασκευάζονταν στη Σίφνο και όχι στα εισαγόμενα από το εξωτερικό, που ήταν και ακριβότερα.
Την ιδέα του Ραγκαβή, ενστερνίστηκε ο γιος του Κλέων, ο οποίος έπεισε τους συμμαθητές του να φορούν Σιφνέικα Σκιάδια, στολισμένα με γαλανόλευκες κορδέλες, στις Κυριακάτικες εξόδους τους στο Πεδίον του Άρεως. Γρήγορα έγιναν μόδα και σήμα κατατεθέν της προοδευτικής νεολαίας της Αθήνας («Γαριβαλδινοί»), σε αντίθεση με τους καθεστωτικούς νεολαίους, που φορούσαν άσπρα ψηλά καπέλα και αποκαλούνταν «Αυστριακοί».
Προ του κινδύνου να χάσουν την πελατεία τους, οι εισαγωγείς καπέλων έστειλαν υπαλλήλους στους στο Πεδίον του Άρεως, με αστεία και κουρελιασμένα σκιάδια, προκειμένου να διακωμωδήσουν τους μαθητές (10 Μαϊου 1859).
Οι άνθρωποι των εισαγωγέων προκάλεσαν τους νεαρούς, με αποτέλεσμα να επακολουθήσει συμπλοκή. Η χωροφυλακή πήρε το μέρος τους και αφού ξυλοφόρτωσε μαθητές και φοιτητές, προέβη σε τρεις συλλήψεις.
Τα επεισόδια συνεχίστηκαν και την επόμενη ημέρα. Σπουδαστές και πλήθος κόσμου, συγκεντρώθηκαν στα προπύλαια του πανεπιστημίου και συγκρότησαν πορεία προς το Υπουργείο Εσωτερικών για να απαιτήσουν από τον Υπουργό Κωνσταντίνο Προβελέγγιο την παύση του αστυνομικού Διευθυντή Αθηνών Δημητριάδη και την απελευθέρωση των συλληφθέντων μαθητών.
Ο Προβελέγγιος δεσμεύθηκε ότι θα εξετάσει το αίτημα τους, αλλά αυτό δεν άρεσε στους φοιτητές, που ζήτησαν ακρόαση από τον Όθωνα, για το ίδιο θέμα.
Ο βασιλιάς αρνήθηκε να τους δεχθεί, γεγονός που όξυνε τα πνεύματα.
Οι νέοι ξαναγύρισαν στα προπύλαια, με άγριες διαθέσεις αυτήν την φορά.
Τότε επενέβη ο φρούραρχος Αθηνών Μιχαήλ Σούτσος, επικεφαλής μεγάλης στρατιωτικής δύναμης και τους διέλυσε. Η ενέργεια του αυτή προκάλεσε αντιδράσεις. Ο γερουσιαστής Δημήτρης Χρηστίδης, θεώρησε την έφοδο του στρατού στο πανεπιστήμιο, «πράξη κατά του ασύλου των επιστημών» και ανέπτυξε την άποψη ότι το πανεπιστήμιο «ως ναός του πνεύματος» πρέπει να απολαμβάνει το προνόμιο του απαραβίαστου για τους πάντες. Ήταν μια από τις πρώτες αναφορές στη χώρα μας για το πανεπιστημιακό άσυλο.
Αργά το απόγευμα της 11ης Μαϊου 1859, συνεδρίασε το Υπουργικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Αθανάσιου Μιαούλη όπου απέπεμψε τον Αστυνομικό Διευθυντή Αθηνών Δημητριάδη, ενώ διέταξε την απελευθέρωση των τριών συλληφθέντων μαθητών.
Τα «Σκιαδικά» ήταν η πρώτη δυναμική εκδήλωση κατά των απολυταρχικών μεθόδων του καθεστώτος και ενίσχυσε το αγωνιστικό φρόνημα των αντιπάλων του Όθωνα. Πρωτοστάτης της διαμαρτυρίας ήταν το πανεπιστήμιο, επαληθεύοντας την προφητική ρήση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που όταν χτιζόταν είπε δείχνοντας το: «Το σπίτι αυτό θα φάει το σπίτι εκείνο», εννοώντας το παλάτι.
(Τα «Σκιαδικά» ήταν η πρώτη δυναμική εκδήλωση κατά των απολυταρχικών μεθόδων του καθεστώτος και ενίσχυσε το αγωνιστικό φρόνημα των αντιπάλων του Όθωνα. Όλα ξεκίνησαν από μια διαπίστωση του Υπουργού Εξωτερικών, Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή (που διακρίνεται στη φωτογραφία), ο οποίος σε συζητήσεις τόνιζε την ανάγκη στήριξης της εγχώριας παραγωγής και έφερνε, ως παράδειγμα ότι οι Έλληνες θα έπρεπε να δείχνουν την προτίμηση τους στα ντόπια ψάθινα καπέλα (σκιάδια) που κατασκευάζονταν στη Σίφνο και όχι στα εισαγόμενα από το εξωτερικό, που ήταν και ακριβότερα)
