Γράφει ο Επίσκοπος Ωλένης
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Σήμερα , ἀγαπητοί μου ἀναγνῶστες, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη ἑνός μεγάλου Ἱεράρχου καί Θεολόγου, τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασι-λέως Οὐάλεντος καὶ Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου, καταγόμενος ἀπὸ τὴν Ἀριανζό τῆς Καππαδοκίας. Οἱ γονεῖς του ἦσαν εὐγενεῖς καὶ δίκαιοι, Γρηγόριος καὶ Νόννα, οἱ ὁποῖοι προηγουμένως ἦσαν εἰδωλολάτρες ἀπό ἄγνοια. Μετά τήν γέννηση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου ἀνεγεννήθησαν καὶ αὐτοὶ διά τοῦ Ἱεροῦ μυστηρίου τοῦ βαπτίσματος. Ὁ πατήρ του ἔγινε γνήσιος Ἀρχιερεὺς τῆς Ναζιανζοῦ.
Μετὰ τὸ τέλος τῶν σπουδῶν του στὴν Ἀθήνα, τοῦ ἀνατίθεται κα-θηγητικὴ ἕδρα, ἀλλὰ μετὰ ἕνα ἔτος τὴν ἐγκαταλείπει καὶ ἐπιστρέφει στὴ Ναζιανζό, ὅπου καὶ βαπτίζεται σὲ ἡλικία 29 ἐτῶν. Ἡ βάπτιση ἐπραγματοποιήθη σὲ κτῆμα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ποὺ καὶ αὐτὸς βαπτίστηκε σὲ ἀνάλογη ἡλικία, κοντὰ στὸν Ἴρι ποταμό, ὅπου διέτρι-ψαν οἱ δύο τό 360 μελετῶντας θεολογία, κυρίως τὸν Ὠριγένη καί ὑπερβάντες πᾶν μέτρον ὅλην τὴν ἔξωθεν καὶ ἔσωθεν φιλοσοφίαν.
Χειροτονεῖται πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν πατέρα του, ἐπίσκοπο Ναζιαν-ζοῦ, ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ λίγο φεύγει στὴν ἔρημο τοῦ Πόντου πλησίον τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Τὸ 372 ἐκλέγεται «βιαίως» Ἐπίσκοπος τῆς μικρῆς πόλεως Σάσιμα τῆς Καππαδοκίας, κατὰ ἐπιθυμία τοῦ Μεγά-λου Βασίλειου, ποὺ ἦταν Ἐπίσκοπος Καισαρείας, τὴν ὁποία ὅμως οὐσιαστικά δέν ἐποίμανε καί τήν ἐγκατέλειψε.
Τὸ 374, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα του, ἔρχεται στὴ Ναζιανζὸ καὶ ποιμένει τὴν Ἐκκλησία ὡς προσωρινὸς Ἐπίσκοπος, ἀλλὰ ἐπειδὴ καθυστεροῦσε ἡ ἐκλογὴ νέου Ἐπισκόπου, ἀποφασίζει νὰ φύγει στὴ Σελεύκεια.
Τὸ 379 μεταβαίνει στὴν Κωνσταντινούπολη, μᾶλλον ὕστερα ἀπὸ ἀπόφαση συνόδου τῆς Ἀντιόχειας, γιὰ νὰ ἐργασθεῖ ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν ποὺ ἐπὶ 40 ἔτη εἶχαν ἐπικρατήσει.
Ἐντὸς δύο ἐτῶν κατώρθωσε νὰ μεταστρέψει τὸν λαὸ καὶ τοὺς Ἄρχοντες στὴν Ὀρθοδοξία. Ὁ εὐκτήριος οἶκος, ὁ μόνος ποὺ διέθεταν οἱ Ὀρθόδοξοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως , ἀπὸ ὅπου ἔδρασε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, ἐπεκτάθηκε καὶ ὀνομάστηκε «Ἀναστασία». Σ᾽ αὐτὸν τὸν ναὸ ἐκφώνησε πέντε λόγους, οἱ ὁποῖοι ὀνομάσθηκαν «θεολογικοί» καὶ οἱ ὁποῖοι ἀνήγαγαν τὸν ἅγιο Γρηγόριο σὲ κατ᾽ ἐξοχὴν θεολόγο τῆς Ἁγίας Τριάδος.
Τὸ 381 συνεκλήθη ἡ Β´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος καὶ ἐξελέγη ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, ἄρα καὶ Πρόεδρος τῆς Συνόδου. Ἀμφισβητήθηκε ὅμως ἡ ἐκλογή του, μέ ἀποτέλεσμα νά παραιτηθῆ καὶ ἀνεχώρησε γιά τὴν πατρίδα του. Ὀνομαστὸς παρα-μένει μέχρι σήμερα ὁ ἀποχαιρετηστήριος λόγος του.
Ἔκτοτε ἀναχώρησε στὸ χωριό του Ἀριανζό, ὅπου θὰ ζήσει ἀσκη-τικὰ δίπλα στὸν ναὸ τῆς Ἁγίας Θέκλας μέχρι τὸ θάνατό του τό 390.
Πρώτη ἡ Δ´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος πρόσθεσε στὸ κυριώνυμο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τὸν προσδιορισμὸ «Θεολόγος» καὶ ἔκτοτε αὐτὸ παραμένει ὡς ἔνδοξο προσδιοριστικό του ὄνομα.
Γιατί ὅμως «θεολόγος» ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός; Μὰ γιατὶ, ὅπως καὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, μᾶς ἔμαθε ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός, καὶ μᾶς τὸ ἔμαθε ἀπὸ τὴ μυσταγωγικὴ γνώση τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ ἀποφατική προσέγγιση τοῦ Θεοῦ, θὰ τὸν ὁδηγήσει στὸ συμπέ-ρασμα ὅτι τὸ θεῖο εἶναι ἀπροσπέλαστο: «Ἄπειρον οὖν τὸ θεῖον καὶ δυσθεώρητον· καὶ τοῦτο πάντη καταληπτὸν αὐτοῦ μόνον, ἡ ἀπειρία (Λόγος 45 , Εἰς τὸ Ἅγιον Πάσχα, PG 36, 625). Ὁ Υἱὸς,ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ Θεοῦ, μᾶς γνωρίζει τὸν οὐράνιο Πατέρα, ὁδηγῶντας μας στὸ μυστήριο τῆς θείας υἱοθεσίας. Σχέση μὲ τὸν Χριστό, καὶ μάλιστα ὡς ὑπαρκτικὴ κοινωνία (ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει κἀγὼ ἐν αὐτῷ), σημαίνει σχέση μὲ τὴν Ἁγία Τριάδα, δηλαδὴ γνώση τοῦ Θεοῦ.
Τὶς θέσεις αὐτὲς τοῦ ἁγίου Γρηγορίου θὰ ἀκολουθήσουν καὶ ὅλοι οἱ μετέπειτα Πατέρες, ἐξόχως μάλιστα ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκη-νός, ὁ ὁποῖος παραμένει ὁ συνεπέστερος συνεχιστής του.
Ἡ νοσταλγία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου γιά τήν ἀσκητική καί ἡσυχα-στική ζωή εἶναι ἰδιαίτερα σημαντική καί διδακτική. Ἐκεῖ καλλιεργεῖται τό θεολογικό του τάλαντο καί ἀποδίδει πνευματικούς καρπούς, πού τούς μοιράζει στούς χριστιανούς ὅλων τῶν ἐποχῶν μέ τίς ὁμιλίες του, τήν ποίησή του, τά κηρύγματά του.
Ἄς ἐμπνευσθοῦμε ἀπό τά θεολογικώτατά του κηρύγματα γιά νά καθάρουμε τήν ψυχή καί νά καταστοῦμε , δια΄τῶν πρεσβειῶν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, μέτοχοι της Βασιλείας του Θεού.
ΑΜΗΝ
