Γράφει η Κωνσταντίνα Κανδρή
(Λογοθεραπεύτρια, πτυχιούχος του ΑΤΕΙ Πατρών και κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών)
Τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος για την πρώιμη παρέμβαση και την ιδιαίτερη σημασία της κατά τα προσχολικά χρόνια. Στη διαδικασία αυτή εμπλέκονται αρκετά άτομα όπως: οι γονείς, ο οικογενειακός ιατρός/παιδίατρος, ο νηπιαγωγός, ο ειδικός παιδαγωγός, ο λογοθεραπευτής και ο εργοθεραπευτής. Το καθένα με την δική του υπόσταση θα πρέπει να αξιοποιηθεί στην διαδικασία της πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης (Στασινός, 2020).
Ειδικότερα, όσον αφορά την ειδικότητα του λογοθεραπευτή, αυτός έχει σημαντικό ρόλο τόσο στη διαδικασία αξιολόγησης όσο και στη διαδικασία παρέμβασης, καθώς μπορεί να παρέμβει σε πολύ πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης και να αποκαταστήσει ή να αμβλύνει τις δυσκολίες (Στασινός, 2020). Οι διαταραχές του λόγου και της ομιλίας αποτελούν πρώιμες ενδείξεις για την εμφάνιση δυσλεξίας. Ενδεικτικά, κάποιες από τις διαταραχές που μπορούν να τοποθετήσουν ένα παιδί στην ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δυσλεξίας είναι: η επιβραδυνόμενη γλωσσική ανάπτυξη, οι αρθρωτικές διαταραχές (πχ., νεό αντί για νερό), οι φωνολογικές διαταραχές (π.χ., θούπα αντί για σούπα, βέντρο αντί για δέντρο, κάκι αντί για καλάθι), το περιορισμένο λεξιλόγιο, η δυσκολία στην εκτέλεση προφορικών εντολών, οι παραλείψεις λειτουργικών λέξεων (π.χ., μετά πάω βόλτα), η δυσκολία στην περιγραφή εικόνων, στην αφήγηση ιστοριών, και δυσκολία στην επαρκή κατανόηση μίας αφηγούμενης ιστορίας.
Αρκετές έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί για τη σύνδεση της δυσλεξίας με τις δεξιότητες του λόγου και της ομιλίας. Σύμφωνα με αυτές, τα φωνολογικά ελλείμματα των δυσλεξικών παιδιών σχετίζονται με γλωσσικές αδυναμίες (Snowling, 2001). Μάλιστα τα ευρήματα των ερευνών υποδηλώνουν ότι η ανομοιογένεια που παρατηρείται στα παιδιά με δυσλεξία στην ανάγνωση και την γραφή, μπορεί να εξηγηθεί από τα διαφορετικά φωνολογικά ελλείμματα , επηρεαζόμενα επίσης από αντισταθμιστικούς παράγοντες, όπως η οπτική μνήμη, και η ταχύτητα αντίληψης. Τα παιδιά με δυσλεξία διαβάζουν με κακές φωνολογικές αναπαραστάσεις στο πλαίσιο μιας γενικότερης καθυστέρησης στην ανάπτυξη της προφορικής γλώσσας. Τα παιδιά που εισέρχονται στο σχολείο με κακή φωνολογία κινδυνεύουν να έχουν δυσκολίες αποκωδικοποίησης του γραπτού λόγου, ενώ τα παιδιά με ευρύτερες γλωσσικές δυσκολίες αναμένεται να δυσκολεύονται στην κατανόηση της ανάγνωσης.
Η πρόγνωση και η επιτυχής αντιμετώπιση εξαρτώνται από την ενδυνάμωση των γλωσσικών δεξιοτήτων, οι οποίες αποτελούν προστατευτικό παράγοντα, τονίζοντας έτσι την ανάγκη για πρόωρη ανίχνευση και παρέμβαση.
Πηγές
Snowling, M. J. (2001). From language to reading and dyslexia. Dyslexia, 7(1), 37–46.
Στασινός, Δ. (2020). Ψυχοπαθολογία του Λόγου και της Γλώσσας. Δυσλεξία, Πολυγλωσσία, Λογοθεραπεία & Συμπερίληψη. Αθήνα: Εκδόσεις: Gutenberg.
