(ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ)
Του Άγγελου Μαρκόπουλου
(Πρώην Ειδικό Εμπειρογνωμονα της Βουλής των Ελλήνων(επί 29 συναπτά έτη) για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους Διεθνείς Οργανισμούς και τώρα Δικηγόρο στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου και Δικηγόρο παρ’Αρειω Πάγω και ΣτΕ.Στελεχος της Νέας Δημοκρατίας)
Η 25η Μαρτίου 1821 είναι Ευαγγελισμός της υπάρξεως του Ελληνικού Κράτους. Είναι Ευαγγελισμός ιδέας που εφωτισε σε λαούς και σε ανθρώπους την οδό προς την Ελευθερία.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 είναι ο επικός και απελευθερωτικος αγώνας του Ελληνικού Λαού που πέτυχε την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, ύστερα από έκλειψη αιώνων στον πολιτικό χάρτη του κόσμου.Ειναι μέγα γεγονός της Ελληνικής Ιστορίας.
Στη συνείδηση του Έθνους έλαβε θρυλικές διαστάσεις, ενέπνευσε τις επόμενες γενεές των Ελλήνων για διαδοχικές απελευθερωτικες εξορμήσεις και σε καιρούς δοκιμασίας τις εμψύχωσε για καρτερια και αντίσταση.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε σπουδαίο πολιτικό γεγονός και για την Ιστορία της Ευρώπης. Προκάλεσε το εκπληκτικό κίνημα του Φιλελληνισμου και απασχόλησε την Ευρωπαϊκή Διπλωματία επί δώδεκα χρόνια, αναγκάζοντας και ρυμουλκωντας τις Κυβερνήσεις των τότε Μεγάλων Δυνάμεων να υπογράψουν Πρωτόκολλα και Συνθήκες για την πολιτική Ανεξαρτησία της Ελλάδος.
Απετέλεσε το ισχυρότατο πλήγμα στο καθεστώς της Ιεράς Συμμαχίας και εσημανε τον θρίαμβο της κατά το Διεθνές Δίκαιο Αρχής των Εθνικοτητων, της ιδέας δηλαδή εκ της οποίας πηγάζει το δικαίωμα κάθε Έθνους να αποτελέσει ανεξάρτητο και κυρίαρχο πολιτεία και να διατηρεί την Ελευθερία του πάντοτε απαραβίαστο.
Γιορτάζουμε σήμερα το θαύμα που επετελεσε η Γενιά του Είκοσιένα και τιμούμε τους ήρωες που το δημιούργησαν, θαύμα διότι όλοι οι Έλληνες εξεγερθησαν κατά της δουλείας τεσσάρων αιώνων με την απόφαση ή να πεθάνουν ή να αποτελέσουν ανεξάρτητη Πολιτεία.Αλλα θαύμα και διότι για να φέρουν εις πέρας το τολμηρό αυτό σχέδιο έπρεπε να παλαιψουν και κατά του λεγόμενου δόγματος της νομιμότητος, της Ιεράς δηλαδή Συμμαχίας, που εδεσποζε τότε στις διεθνείς σχέσεις και κρατούσε καταφρακτο τον δρόμο για την ελευθερία σε κάθε λαό.
Η πεμπτουσία της κατά το Διεθνές Δίκαιο Αρχής των Εθνικοτητων ευρίσκεται στο υπέροχο προοιμιο της Α’ Εθνικής Συνελεύσεως της Επιδαύρου της 1ης Ιανουαρίου 1822.Σ’ενα κείμενο κλασσικό, ανάγλυφο του ελληνικού λόγου, με την λιτότητα της φράσεως και το υψηλό περιεχόμενο των λέξεων η Α’ των Ελλήνων Εθνική Συνέλευση διακηρύσσει προς τα Ευρωπαϊκά ανακτοβουλια:”Το Ελληνικόν Έθνος, το υπό την φρικωδη Οθωμανικήν δυναστείαν, μη δυνάμενον να φερη τον βαρύτατον και απαραδειγματιστον ζυγόν της τυραννίας και αποσεισαν αυτόν με μεγάλας θυσίας,κηρύττει σήμερον δια των νομίμων παραστατων του εις Εθνικήν συνηγμενων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού και Ανθρώπων, την πολιτικήν αυτού υπαρξιν και Ανεξαρτησίαν.Ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών είναι εθνικός, του οποίου μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας και τιμής και ο πόλεμος αυτός δεν στηρίζεται ποσώς εις αρχάς τινας δημαγωγικας και στασιωδεις…… Ειχομεν ημείς τάχα ολιγωτερον πάρα τα λοιπά έθνη λόγον δια να στερουμεθα των δικαίων εκείνων….. και καταδικασμενοι εις αιώνιον δουλείαν να ερπωμεν ως κτήνη και αυτόματα εις την άλογον θέλησιν ενός απηνους τυράννου, οστις ληστρικως και άνευ τινος συνθήκης ήλθε μακρόθεν να μας καθυποταξη; Δίκαια τα οποία όχι τριών η τεσσάρων αλλά και χιλίων και μυρίων αιώνων τυραννία δεν δύναται να εξαλειψη και αν η βία ή η ισχύς προς καιρόν τα καταπλακωση ταύτα πάλιν απαλαιωτα και ανεξαλειπτα καθ’εαυτα, η ισχύς ήμπορεί να αποκαταστήση και αναδειξη, οια και πρότερον και απ’ αιώνων ησαν”. Με αυτά τα ιστορικα λόγια η Α Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων διεκηρυξε την Ανεξαρτησια μας ανά τον κόσμον.(Μακάρι αυτά τα λόγια αλλά και όλη την Διακήρυξη να την μελετούσε ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ερτογαν μήπως και καταλάβει τι σημαίνει ΕΛΛΗΝΕΣ).
Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι η περικοπή: “ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών δεν στηρίζεται ποσώς εις αρχάς τινας δημαγωγικας και στασιωδεις” ετέθη ύστερα από υπόδειξη του Καποδίστρια τον οποίον ο Metternich αποκαλούσε “αρχικαρβοναρον” και τον παρακολουθούσε στη Γαλλία και στη Γερμανία και όταν ακόμη απεχωρησε από το Ρωσσικό Υπουργείο των Εξωτερικών και εφησυχαζε στη Γενεύη.
Πράγματι ο Καποδίστριας τον Σεπτέμβριο του 1821 έσπευσε να στείλει προς τον Μαυροκορδατο στο Μεσολόγγι γράμμα με οδηγίες προκειμένου να συνταχθεί το πολίτευμα. Το πολύτιμο αυτό γράμμα το οποίο σώζεται, όταν το έλαβε ο Μαυροκορδατος το απέστειλε εμπιστευτικως την 26ην Οκτωβρίου 1821 στην Ύδρα προς τους”αυταδελφους κύριον Λάζαρον και κύριον Γεώργιον Κουντουριώτην”, επισυναπτοντας και περίληψη της μεταφράσεως από τα γαλλικά. Συνιστά δε ακραν εχεμύθειαν διότι τότε ο Καποδίστριας ήταν ακόμη Υπουργός των Εξωτερικών του Τσάρου Αλέξανδρου αποχωρώντας μετά ένα έτος περίπου” ίνα μη κομπρομιταρισθη ο άνθρωπος”γράφει ο Μαυροκορδατος.
Και σαν επεξήγηση της ανωτέρω Διακήρυξεως της Α’ Εθνικής Συνελεύσεως ο Μαυροκορδατος που ήταν Γενικός Γραμματέας του Εκτελεστικού και διαχειριστηκε εύστοχα την εξωτερική πολιτική της Επαναστάσεως γράφει σε επιστολή του που απευθύνει προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας και προς τον Genz, πραγματικό Υπουργό των Εξωτερικών του Metternich:
“Ανεμετρησαμεν τας δυνάμεις ημών και τας ευρισκομεν ικανάς προς διεκδικησιν των δικαίων μας. Δεν ειμεθα οι φυσικοί κληρονόμοι της γης αυτής που ανήκεν εις τους πατέρας μας; οι πατέρες μας άρα γε μας απεκληρωσαν με κανέν σύμφωνον, με καμμιαν συνθήκην που έκλεισαν με τους κυρίους μας; Ποίοι είναι οι τίτλοι των επί της ζωής ημών και των τέκνων ημών; Που είναι αι υπογραφαι που εδεσμευσαν τους προγόνους μας και κρατούν και ημάς δεσμιους; Αυτοί οι Ασιαται κατακτηται ήλθαν και μας απέσπασαν δια της ισχύος παν ο,τι ειχομεν και η ισχύς είναι εκείνη με την οποίαν θα το ανακτησωμεν”.
Η Επανάσταση του ’21 ήταν η γεννήτρια της ελεύθερης εθνικής ζωής, το νεώτερο μεγαλύτερο ορόσημο στην Ιστορία του Ελληνικού Εθνους.Εξεγερθησαν όλοι κατά του ξένου κυρίαρχου και ολόκληρος ο ελληνικός λαός θέλησε την ελευθερία του.
Η Επανάσταση δεν προήλθε από σύγκρουση οικονομικών συμφερόντων ούτε από υποκινηση ωρισμενης κοινωνικής τάξεως.Ουτε επήγαζε από ανάγκη πολιτικής μεταβολής.Τα κίνητρα του μεγάλου αυτού αγώνα είναι διαφορετικά από τα χαρακτηριστικά της γαλλικής επαναστάσεως.Γι’αυτο η Α’ Εθνική Συνέλευση εξαγγέλλει:”ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών είναι εθνικός, του οποίου μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας και τιμής”.
Η Ελληνική Επανάσταση προήλθε από τον πατριωτισμό της γενιάς εκείνης των Ελλήνων και από το επαναστατικό φρόνημα που καλλιεργησαν οι μυστικές επαναστατικες εταιρείες με τις διάχυτες επαναστατικες ιδέες της εποχής και εξασφαλίσθηκε έτσι πολιτική αυτοσυνειδηση, ηθικός φρονηματισμος, σφυρηλατηση της εθνικής συνείδησης και διάσωση της εθνικής Ενότητας.
Η ορμητικη ανάπτυξη της παιδείας του Εθνους, η ευρυνση του κύκλου των μορφωμένων Ελλήνων, η εξαίρετη πνευματική δράση των μεγάλων διδασκάλων του Γένους, η πρόοδος των Ελλήνων στη ναυτιλία και στο εμπόριο υπήρξαν “οι κινητήριες δυνάμεις” στην αναγέννηση της Ελλάδος, όπως το 1818 τις χαρακτήρισε ο Καποδίστριας.
Πολύ ενθαρρυντική ήταν η ύπαρξη διαπρεπων Ελλήνων που είχαν διακριθεί στα γράμματα και στην πολιτική στην Ευρώπη. “Πρέπει να ειπωμεν, γράφει ο Ι. Φιλήμων, ότι οι αθάνατοι Κοραεις και οι άλλοι, όσοι διεκριθησαν επίσης άοκνοι μορφωται των ομογενών μας, ενέπνεον εις την καρδιαν καθενός την βεβαιότητα μιας Μεταβολής”.
Η εθνική ζωή κατά την τουρκοκρατία αναβαπτισθηκε με αυξάνουσα ζωτικότητα και με ηθική υπεροχή του υπόδουλου γένους απέναντι στον κυρίαρχο του και απετέλεσε την ακαταβλητη δύναμη που ενήργησε διαβρωτικα επί του όγκου της οθωμανικής αυτοκρατορίας.Κυριοι παράγοντες προς τούτο ήσαν η αδαμαστη θέληση των Ελλήνων για ελευθερία, ο Ρήγας, ο Κοραής, το Κρυφό Σχολειό, οι Φαναριωτες, η Φιλική Εταιρεία, ο Φιλελληνισμος.
Ο Κοραής με πλήρη συνείδηση της νεας αρχής των εθνικοτητων εμφανίζεται το 1803 ενώπιον της συσταθεισης στο Παρίσι Société des Observateurs de l’Homme και σε ολομέλεια της Συνελεύσεως αναγιγνωσκει υπόμνημα επι της σημερινής καταστάσεως του ελληνικού πολιτισμού (Memoire sur l’etat actuelle de la civilisation de la Grece) υποστηρίζοντας ότι το ελληνικό Εθνος από αιώνων ευρίσκεται εις εμπόλεμον κατάστασιν με τους Τούρκους και ως εκ τούτου είναι αιχμάλωτον πολέμου και όχι σκλάβον (Prisonnier de guerre et non esclave). Άρα είχε δικαίωμα νομίμου αντιστάσεως και νομίμου αμύνης(resistance legitime et defence legale).
Το 1806 ο Ρήγας Φεραίος στο έργο του “Ελληνική Νομαρχία” εκφράζει το επαναστατικό φρόνημα του Έθνους με τις λέξεις:”είναι αδύνατον αι ελληνικαι ψυχαι να κοιμηθούν πλέον εις την ληθαργιαν της τυραννίας.Ο λαμπρός ήχος των αρμάτων και πάλιν θέλει ακουσθη προς κατατροπωσιν των τυραννων, και ταχέως”.
Ο Κοραής το 1814 γραφει:”Υπάρχουν σημεία αναντιρρητα ότι έξυπνησε τέλος πάντων η ταλαιπωρος Ελλάς. Και η εξυπνησις αυτή προετοιμάζει και την μέλλουσαν ελευθεριαν”.
Σημαντικωτατος παράγων στην επιτυχία της Επαναστασεως ήταν η από το 1814 ιδρυθείσα Φιλική Εταιρεία η οποία εξέφρασε την τάση των Ελλήνων για ηρωικές πράξεις, οργάνωσε, φρονιματισε και οδήγησε το Εθνος αδίστακτα στην Επανάσταση.
Μεγάλη βοήθεια στον αγώνα προσέφερε η δύναμη που λέγεται δημόσιο φρόνημα. Ο παράγοντας αυτός εσφυρηλατηθη στα ξένα κράτη διότι η πρωτακουστη τόλμη των Ελλήνων, οι απροσδόκητες νίκες της ξηράς και τα θαλασσινά τρόπαια, η αδαμαστη καρτερια των πλυθυσμων και οι ωμοτητες των Τούρκων και του Ιμπραήμ ετροφοδοτουσαν και τους ποιητές και τους φιλοσόφους και τους καλλιτέχνες και τους πεζογράφους.
Απο ένα γράμμα ενός μικρού
Μεσολογγιτη εστολισε την αγόρευσή του στη Γαλλική Βουλή ο Σατωβριαν και μια περικοπή από την διακήρυξη της Πελοποννησιακης Γερουσίας μετεποιησε σε υπέροχους στίχους ο Λαμαρτινος.
Η Εκκλησία διεδραματισε σπουδαιοτατο ρόλο κατά τον μακραίωνα αγώνα της παλιγγγενεσιας, ποιμενοντας και διδάσκοντας και ενεργώς συμμετέχοντας των εθνικών εξεγέρσεων. Κατά την διάρκεια του αγώνα ιεράρχες, κληρικοι και μοναχοί έγιναν στα κρυφά σχολειά οι ενθουσιώδεις σημαιοφόροι της εθνικής ιδέας και οι ηρωικοι προμαχοι της αποκαταστάσεως του γένους. Υπέστησαν διωγμουςς και μαρτυρια κρατώντας στο’να χέρι τον σταυρό του Κυρίου και στ’ άλλο την πυρφορο δάδα της αναστάσεως του Έθνους. Δια τούτο η λύσσα του κατακτητου εξεσπα και κατά των κληρικών και μοναχών εκ των οποίων πάρα πολλοί εμαρτυρησαν υπέρ πίστεως και πατρίδος κατά τους χρόνους της δουλείας και της Επαναστασεως μεταξύ των οποίων και έξ Πατριάρχαι Κωνσταντινουπολεως. Ανεδειχθηκαν έτσι οι κληρικοι εθνικοί ήρωες, άξιοι πανελληνιου στεφάνου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.
*πρώην Ειδικό Εμπειρογνωμονα της Βουλής των Ελλήνων(επί 29 συναπτά έτη) για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους Διεθνείς Οργανισμούς και τώρα Δικηγόρο στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου και Δικηγόρο παρ’Αρειω Πάγω και ΣτΕ.Στελεχος της Νέας Δημοκρατίας.
(Σημείωση:Μέσα στην μαυρίλα του κορονο’ι’ου, ας θυμηθούμε λίγο τους θρύλους του Ελληνισμού.Η καλύτερη τιμή για τους ήρωες του’ 21 θα ήταν να δημοσιευθεί το παρόν.Με εκτίμηση και ευχαριστίες).
