Επιμέλεια:
Θεόδωρος Λάμπρος
«Νταμιτζάνα»
Νταμιτζάνα και Δαμεζάνα και Τραμεζάνα. Λέξεις που προέρχονται από το Βενετικό damegiana. Κατά μια εκδοχή είναι από το Γαλλικό «Dame – Zanne», που θα πει κατά λέξη κυρά – Γιαννούλα. Άγνωστο γιατί.
Την νταμιτζάνα, το γυάλινο δοχείο, οι παλιότεροι την έλεγαν: «φυρμοπυτίνη».
Τον καιρό του Μ. Ναπολέοντα υπήρχε μια «κυρά – Γιαννούλα», που διατηρούσε ένα είδος κινητής ταβέρνας και που ακολουθούσε τα μαχόμενα στρατεύματα και πουλούσε στους στρατιώτες τρόφιμα και κυρίως πιοτά. Η Νταμ – Ζαν ήταν περίφημη για την καλοσύνη της, τη φιλοχρηματία της και το πολύ πάχος της.
Το κύριο εξάρτημα του μαγαζιού της ήταν μια πολύ μεγάλη «νταμιτζάνα» από την οποία γέμιζε με κρασιά τα ποτήρια των στρατιωτών. Η μεγάλη, όμως, ομοιότητα που υπήρχε μεταξύ της νταμιτζάνας και της Νταμ – Ζαν, έδωσε στους στρατιώτες την αφορμή να βαφτίσουν το δοχείο αυτό με το όνομα της ιδιοκτήτριας. Αυτή είναι μια εκδοχή της ιστορικής προέλευσης της λέξης.
