Γράφει η Μαρία Συλλαϊδή
(Αρθρογράφος – Συγγραφέας)
Μια φορά κι έναν καιρό, τα καλοκαίρια μύριζαν ιώδιο και μελάνι. Τα παιδιά έτρεχαν ξυπόλητα στην αμμουδιά και οι γιαγιάδες, καθισμένες κάτω από την ψάθα, άνοιγαν ιστορίες όπως άλλοι ανοίγουν κοχύλια. Ήταν η εποχή που ο ήλιος έβαφε το δέρμα στα χρώματα της καραμέλας και οι τσέπες γέμιζαν μικρά βότσαλα. Βότσαλα που ήταν θησαυροί. Τότε που οι λέξεις είχαν γεύση καρπούζι και ήχο τζιτζικιών.
Σήμερα, το ίδιο καλοκαίρι μας καλεί ξανά,μικρούς και μεγάλους,να μαζέψουμε λέξεις, να τις δέσουμε με σχοινί και να φτιάξουμε το πιο όμορφο καράβι που θα μας πάει σε μέρη που μόνο η φαντασία ξέρει. Κι αν αφήσεις την καρδιά σου ανοιχτή, ίσως ανακαλύψεις πως το πιο σπουδαίο ταξίδι δεν είναι αυτό που διαβάζεις, αλλά αυτό που ξυπνά μέσα σου.
Γιατί ένα βιβλίο μπορεί να γίνει το τιμόνι σου. Να σε ταξιδέψει σε βυθούς όπου λάμπουν πριγκίπισσες-γοργόνες, σε νησιά όπου τα δέντρα ψιθυρίζουν παραμύθια, ή σε ουρανούς όπου πετούν καράβια με πανιά από χαρτί. Ένα καλό καλοκαιρινό βιβλίο δεν σου λέει μόνο μια ιστορία,σου μαθαίνει να φτιάχνεις τη δική σου.
Κι όπως τότε, που περιμέναμε με ανυπομονησία το σούρουπο για να ακούσουμε τον επόμενο μύθο από τη γιαγιά, έτσι και σήμερα μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά το ίδιο δώρο, μια βαρκούλα λέξεις που θα τα μάθει να ονειρεύονται, να τολμούν και να βλέπουν τον κόσμο πέρα από τον ορίζοντα.
Καλοκαιρινές προτάσεις βιβλίων – Ταξίδια
για μικρούς και μεγάλους εξερευνητές
«Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» Ιούλιος Βερν
Ο Φιλέας Φογκ και ο πιστός του υπηρέτης Πασπαρτού μας αποδεικνύουν ότι η περιπέτεια κρύβεται πίσω από κάθε γωνιά του κόσμου. Ένα βιβλίο που μυρίζει αλάτι, εξωτικά
μπαχαρικά και ανατολίτικα παζάρια. Για παιδιά από 9 ετών, αλλά και για ενήλικες που θέλουν να ξαναζήσουν το θαύμα του πρώτου τους μεγάλου ταξιδιού.
«20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα» Ιούλιος Βερν
Καπετάν Νέμο, Ναυτίλος, και μια ατελείωτη βουτιά στο γαλάζιο. Ένα αληθινό καλοκαιρινό διαμάντι που μετατρέπει τη θάλασσα σε μαγικό σκηνικό γεμάτο μυστήρια. Ιδανικό για παιδιά από 8 ετών σε παιδική διασκευή.
«Το Νησί των Θησαυρών» Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον
Πειρατές, κρυμμένοι θησαυροί και ένας χάρτης που υπόσχεται περιπέτεια. Ιδανικό για καλοκαιρινές νύχτες με τον ήχο των κυμάτων. Κατάλληλο από 10 ετών.
Tips για Γονείς ( Πώς να επιλέξετε το καλοκαιρινό βιβλίο του παιδιού)
Αφήστε το παιδί να διαλέξει. Μην του επιβάλλεται το βιβλίο, δώστε του την ευκαιρία να περιηγηθεί σε μια βιβλιοθήκη ή βιβλιοπωλείο και να το “αγαπήσει” μόνο του.
Συνδέστε το με την εποχή. Το καλοκαίρι είναι ιδανικό για θαλασσινές περιπέτειες, ταξίδια, θησαυρούς, φαντασία. Βρείτε ιστορίες που ταιριάζουν με τις καλοκαιρινές εικόνες που ζει το παιδί.
Διαβάστε μαζί τις πρώτες σελίδες. Έτσι θα μοιραστείτε την εμπειρία και θα δείτε αν το βιβλίο πραγματικά το “τραβάει”.
Δώστε χώρο για συζήτηση. Μετά την ανάγνωση, αφήστε το παιδί να μιλήσει για ό,τι ένιωσε ή φαντάστηκε. Ένα βιβλίο ζει πολύ περισσότερο αν το μοιραστούμε.
Tips για Εκπαιδευτικούς – Το βιβλίο ως καλοκαιρινό ταξίδι μάθησης
Συνδέστε το βιβλίο με δραστηριότητες. Αν η ιστορία έχει πειρατές, φτιάξτε μαζί χάρτες θησαυρού. Αν μιλάει για θάλασσα, οργανώστε ένα εργαστήριο θαλασσινών κατασκευών.
Καλλιεργήστε την ομαδική ανάγνωση. Δημιουργήστε μικρές “λέσχες καλοκαιρινών αναγνωστών” όπου τα παιδιά θα συζητούν και θα μοιράζονται αγαπημένες σκηνές απο τις ιστορίες.
Φτιάξτε “ημερολόγια ταξιδιού”.
Τα παιδιά καταγράφουν μέρα-μέρα τις εντυπώσεις
τους σαν να είναι οι ίδιοι ήρωες του βιβλίου.
Μη φοβάστε. Αναμείξτε τα είδη. Μυθοπλασία, ποίηση, κόμικς. Κάθε μορφή μπορεί να γίνει όχημα φαντασίας.
Tips για το Παιδί (Ο δικός σου χάρτης αναζήτησης βιβλίου)
1. Ψάξε για εξώφυλλα που σου μιλάνε. Αν η εικόνα σου φτιάχνει τη διάθεση, είναι καλό σημάδι ότι το βιβλίο κρύβει κάτι για σένα.
2. Διάβασε το οπισθόφυλλο. Είναι σαν τον “χάρτη θησαυρού” που σου δίνει μια γεύση από το ταξίδι που θα κάνεις.
3. Δοκίμασε να διαβάσεις τις πρώτες σελίδες. Αν σε κάνουν να ξεχάσεις τον χρόνο, τότε βρήκες το καλοκαιρινό σου βιβλίο.
4. Κράτα σημειώσεις ή ζωγράφισε. Κατέγραψε τα μέρη που ταξίδεψες στο μυαλό σου ή ζωγράφισε τους ήρωες όπως ακριβώς τους φαντάστηκες.
Για το τέλος…ένα διήγημα για να θυμάσαι!
Η βαρκούλα που έμαθε να ταξιδεύει με λέξεις
Η Κατερίνα ζούσε σ’ ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό, εκεί όπου ο ήλιος ξυπνούσε μέσα από τη θάλασσα και έπεφτε κάθε βράδυ πίσω από τα βουνά. Τα καλοκαίρια στο χωριό της μύριζαν αρμύρα, γιασεμί και ζεστό ψωμί από τον φούρνο της κυρά-Λένης. Από μικρή αγαπούσε να κάθεται στην ακρογιαλιά και να φτιάχνει μικρά καραβάκια από χαρτί. Της άρεσε
να τα αφήνει στο νερό και να τα βλέπει να πηγαίνουν μακριά, λες και ήξεραν πού ήθελαν να φτάσουν. Όμως φέτος, ο παππούς της της είχε χαρίσει κάτι ξεχωριστό,μια μικρή ξύλινη
βαρκούλα, φτιαγμένη με τα χέρια του, βαμμένη λευκή σαν τον αφρό του κύματος.
Στο πανί της δεν είχε σχέδιο, αλλά λέξεις. Λέξεις γραμμένες με το χέρι της γιαγιάς της, όνειρο, θάρρος, χαμόγελο, περιπέτεια.
«Αν φυσήξεις δυνατά», της είπε η γιαγιά με μάτια που έλαμπαν, «η βαρκούλα αυτή θα σε πάει εκεί που η φαντασία σου ξέρει τον δρόμο».
Η Κατερίνα γέλασε, αλλά αποφάσισε να δοκιμάσει. Φύσηξε απαλά και τίποτα. Φύσηξε πιο δυνατά και τίποτα. Φύσηξε ξανά με πίστη πως θα τα καταφέρει και τότε… το πανί τεντώθηκε,
η θάλασσα γύρω της άρχισε να αλλάζει. Το γαλάζιο έγινε σελίδα βιβλίου και τα κύματα σχημάτισαν γράμματα. Η βαρκούλα μεγάλωσε, τόσο που η Κατερίνα μπορούσε να ανέβει
πάνω της. Έκανε ένα βήμα, και αμέσως το νερό μύρισε μελάνι και χαρτί. Η περιπέτεια είχε κιόλας αρχίσει.
Στο νησί του Καπετάν Νέμο
Πρώτος σταθμός, ένα νησί που έμοιαζε με πειρατικό χάρτη. Στη μέση του στεκόταν ένα μεγάλο υποβρύχιο, ο θρυλικός Ναυτίλος. Από την καταπακτή βγήκε ο Καπετάν Νέμο.
Ψηλός, με μούσι σαν κύμα και μάτια που έβλεπαν βαθιά μέσα στη θάλασσα.
«Καλώς ήρθες, μικρή ταξιδιώτισσα των λέξεων», της είπε. Της χάρισε μια χρυσή πυξίδα.
«Αυτή δεν δείχνει τον Βορρά. Δείχνει πάντα τον δρόμο προς την επόμενη ιστορία που πρέπει να ζήσεις». Η Κατερίνα την πήρε και ένιωσε ότι κάτι μαγικό είχε μπει στην τσέπη της.
Στο νησί του Φιλέας Φογκ
Η πυξίδα έδειξε ανατολικά. Σύντομα, η βαρκούλα έφτασε σε ένα λιμάνι γεμάτο ρολόγια και τρένα που σφύριζαν. Στη μέση στεκόταν ο Φιλέας Φογκ, με το καπέλο του και μια βρετανική ευγένεια που μύριζε τσάι.
«Ο χρόνος είναι σαν ένα βιβλίο», της είπε. «Αν θες να το απολαύσεις, μην τρέχεις. Γύρνα τις σελίδες αργά». Της έδωσε ένα ρολόι που μετρούσε μόνο τις ώρες που διάβαζες.
Στο νησί της Αμμουδιάς
Η πυξίδα έδειξε νότια. Η βαρκούλα έφτασε σε μια παραλία με άμμο σαν χρυσόσκονη. Εκεί έπαιζαν παιδιά από κάθε γωνιά του κόσμου. Κάθε ένα κρατούσε κι από ένα βιβλίο, άλλα ήταν μικρά σαν κοχύλια κι άλλα μεγάλα σαν σεντόνια.
Ένα αγόρι από την Αφρική της μίλησε για μια ιστορία με λιοντάρια που μιλούν, ένα κορίτσι από τη Σκανδιναβία για μια ιστορία με ένα καράβι πάγου.
«Τα βιβλία είναι σαν την άμμο», της είπε το κορίτσι. «Μπορείς να φτιάξεις μαζί τους ό,τι θες, κάστρα, πύργους ή δρόμους».
Το νησί του Μικρού Πειρατή
Στο επόμενο νησί, ένας μικρός πειρατής, με καπέλο που ήταν λίγο μεγαλύτερο από το κεφάλι του, την οδήγησε σε ένα μπαούλο. Μέσα δεν υπήρχαν χρυσά νομίσματα αλλά βιβλία που μύριζαν καλοκαίρι, βροχή και βανίλια.
«Ο θησαυρός μου είναι οι ιστορίες», της είπε. «Γιατί αυτές δεν τις παίρνει η θάλασσα, αλλά τις κουβαλάς μέσα σου».
Το νησί της Μεγάλης Βιβλιοθήκης
Τελευταίος σταθμός πριν την επιστροφή ήταν ένα νησί γεμάτο βιβλία. Ψηλά ράφια, σκάλες, παράθυρα που άνοιγαν σε διαφορετικούς κόσμους. Εκεί την περίμενε η ίδια η Θάλασσα, με μορφή γυναίκας, μαλλιά από κύματα και φόρεμα από αφρό.
«Να θυμάσαι,Κατερίνα: κάθε βιβλίο είναι μια βάρκα. Εσύ είσαι ο καπετάνιος. Εσύ διαλέγεις τον προορισμό».
Η Κατερίνα γύρισε στο χωριό της ένα απόγευμα που μύριζε ιώδιο και δροσερό καρπούζι. Η βαρκούλα ξανάγινε μικρή, ξύλινη, λευκή. Μα εκείνη ήξερε ότι αν ξαναφύσαγε, σίγουρα θα μπορούσε να ταξιδέψει πάλι. Κι από τότε, κάθε καλοκαίρι, όταν ο ήλιος έκαιγε και τα τζιτζίκια τραγουδούσαν, η Κατερίνα
διάλεγε ένα βιβλίο, ανέβαινε στη βαρκούλα της φαντασίας και έφευγε για καινούργια ταξίδια.
Αν φέτος το καλοκαίρι σας βρει σε μια παραλία, αφήστε τα παιδιά να κρατήσουν στο χέρι όχι μόνο ένα κουβαδάκι, αλλά κι ένα βιβλίο. Γιατί όπως λέει κι ο Βερν:
«Ό,τι ένας άνθρωπος μπορεί να φανταστεί, άλλοι μπορούν να το κάνουν πραγματικότητα».
Κι αυτό είναι το πιο μαγικό εισιτήριο για ταξίδια που ξεκινούν στις σελίδες και καταλήγουν στην καρδιά.
