Γράφει η Μαρία Συλαϊδή
(Συγγραφέας παραμυθιών –
Αρθρογράφος)
Καλοκαίρι. Ο ήλιος αγκαλιάζει τα πρόσωπα, η άμμος γαργαλάει τις πατούσες και ο ήχος του κύματος μοιάζει με παραμυθένιο ψίθυρο. Είναι η εποχή που η ψυχή γαληνεύει και η φαντασία ξυπνά. Κι εκεί, σε μια γωνιά της παραλίας, κάτω από τη σκιά ενός δέντρου ή σε μια αιώρα στο μπαλκόνι, γεννιέται ένα παραμύθι.
Τα παιδιά αγαπούν τα παραμύθια όχι γιατί απλώς διασκεδάζουν,αλλά γιατί μέσα σε αυτά βρίσκουν ελπίδα, νόημα, περιπέτεια, θάρρος. Σαν μικροί εξερευνητές, «ταξιδεύουν» μέσα από λέξεις και εικόνες, ανακαλύπτοντας κόσμους φανταστικούς που όμως αγγίζουν την αλήθεια της δικής τους καρδιάς.
Οι γονείς ως αφηγητές:
Μαζί σε ένα ταξίδι
Δεν χρειάζονται σκηνικά, φώτα ή εφέ για να πεις ένα καλό παραμύθι. Χρειάζεται μόνο χρόνος, φωνή και αγάπη. Οι γονείς μπορούν, ιδίως το καλοκαίρι που ο ρυθμός της ζωής χαλαρώνει, να καθίσουν με τα παιδιά τους και να τους αφηγηθούν:
ένα παλιό παραδοσιακό παραμύθι
ένα παραμύθι της οικογένειας π.χ. πώς γνωρίστηκαν ο παππούς και η γιαγιά
ή ακόμα και να δημιουργήσουν μαζί ένα καινούριο.
Το σημαντικό δεν είναι η τελειότητα της ιστορίας, αλλά η σχέση που χτίζεται μέσα απ’ αυτήν.
Το παιδί ακούει, γελά, ρωτά, φαντάζεται. Γίνεται ήρωας. Μαθαίνει αξίες χωρίς να του επιβάλλονται. Νιώθει ασφάλεια. Νιώθει πως οι λέξεις είναι αγκαλιά.
Τα παιδιά και η μαγεία της κατανόησης
Μην υποτιμάτε τη δύναμη των παιδιών να αντιληφθούν το βαθύτερο νόημα ενός παραμυθιού. Ένα μικρό παιδί μπορεί να αναγνωρίσει τη μοναξιά σε μια αλεπού, τη γενναιότητα σε έναν πειρατή, τη φιλία ανάμεσα σε ένα αστέρι και ένα κοχύλι.
Όταν τους αφήνουμε χώρο να μας μιλήσουν γι’ αυτά που άκουσαν, αναπτύσσουν την κριτική σκέψη, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους και κυρίως μαθαίνουν να εκφράζουν συναισθήματα.
Το παραμύθι δεν είναι μόνο παιχνίδι. Είναι θεραπεία. Είναι σπόρος αυτογνωσίας.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών:
Πέρα από το κείμενο
Στα καλοκαιρινά προγράμματα, στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης ή σε μια απλή καλοκαιρινή τάξη, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να φέρει το παραμύθι στη ζωή μέσα από δραστηριότητες όπως:
ζωγραφίζουμε την αγαπημένη μας σκηνή
φτιάχνουμε ένα δικό μας παραμύθι σε ομάδες
δραματοποιούμε την ιστορία με ρόλους
αναζητούμε το «κρυμμένο νόημα» πίσω από κάθε ήρωα
Έτσι, το παιδί γίνεται δημιουργός. Και μέσα απ’ αυτήν την εμπειρία, αναπτύσσει την ενσυναίσθηση, τη συνεργασία, την αυτοπεποίθηση.
Καλοκαίρι σημαίνει φαντασία
Αυτό το καλοκαίρι, ας μην διαβάσουμε απλώς παραμύθια.
Ας τα ζήσουμε μαζί με τα παιδιά μας. Ας ξαναθυμηθούμε κι εμείς τι θα πει να πιστεύεις πως μπορείς να πετάξεις πάνω από τη θάλασσα με ένα κοχύλι για φτερό και μια σταγόνα ήλιου για πυξίδα.
Γιατί η μαγεία του παραμυθιού δεν τελειώνει με τη λέξη «Τέλος».
Αρχίζει ξανά κάθε φορά που κάποιος τολμά να πει:
«Ήταν κάποτε…»
