Του Δρ. Γ.Ν.Σγούρου, Συντονιστη Διευθυντη Δερματικης Ογκολογιας
Προέδρου Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας 1999-2003
Δημαρχου Ανδριτσαινας 1999-2003
(Δημοσιευθηκε την 17-1-2003 στην εφημεριδα ‘’Πρωινη’’, Πυργου)
Γιός φυσικομαθηματικού επιθεωρητή και δασκάλας, έμεινε ορφανός στα 16, ενώ στα 17 χάνει τον αδερφό του που εκτελέστηκε με απαγχονισμό, για λόγους πολιτικούς.
Την ημέρα που έφτασαν οι εφημερίδες με τις λεπτομέρειες της εκτέλεσης, μετέφραζε Θουκυδίδη από Ελληνικά σε Ρωσικά, και παρά το σοκ πήρε το μετάλλιο του πρώτου μαθητή της τάξης.
Πτυχιούχος της Νομικής του Πανεπιστημίου Καζάν το 1890, πρώτος ανάμεσα σε 123 τελειοφοίτους, παρά το ότι κατά την διάρκεια των πτυχιακών εξετάσεων αρρώστησε και πέθανε η φοιτήτρια αδελφή του.
Προσχώρησε στο Μαρξισμό το 1889, αλλά αντίθετα με τον Πλεχάνοφ τον οποίο συνάντησε για πρώτη φορά στην Ελβετία, δεν περίμενε την εκβιομηχάνιση της Ρωσίας για να κάνει την Επανάσταση.
Του αρκούσε η διαπαιδαγώγηση των μαζών και η οργάνωσή τους, επισημαίνοντας τον εξαιρετικό κίνδυνο που είχε για το εργατικό κίνημα, η υποτίμηση της σημασίας της οργάνωσης.
Αυστηρά πειθαρχημένος ως προς τις ώρες του ύπνου και της γυμναστικής, τόσο στο κελί της φυλακής όσο και στο Λονδίνο, όπου μελετούσε στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά και τις άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις, τις οποίες κρίνει από την καλή ή κακή λειτουργία των βιβλιοθηκών τους, διατηρούσε την υγεία του, εμποδίζοντας την αδράνεια του πνεύματος, μηδέποτε παραιτούμενος, αλλά κατανικώντας την απομόνωση με την πραγματική εργασία.
Στην εξορία της Σιβηρίας συναντά την επίσης εκτοπισμένη Ναντζεντα Κρούπσκαγια, κόρη μεταρρυθμιστή, χαρακτήρα υπομονετικό και αποφασιστικό, την οποία παντρεύτηκε τον Ιούλιο του 1898.
Εκδότης της εφημερίδας Ισκρα (Σπίθα) τον Δεκέμβριο του 1990,, από την οποία αργότερα παραιτήθηκε λόγω διαφωνιών με τον Πλεχάνοφ.
Η Ισκρα προέρχεται από την ποιητική συλλογή του Πούσκιν για τους πρώτους επαναστάτες της Ρωσίας (Δεκέμβρης 1825), υμνώντας την σπίθα της Ελευθερίας, για να απαντήσει ποιητικά ένας εξόριστος της Σιβηρίας, ότι «η σπίθα θα γίνει πυρκαγιά», πράγμα το οποίο χρησιμοποίησε και ο Λένιν στην προμετωπίδα της εφημερίδας. Τη σημασία της εφημερίδας αντελήφθη η αστυνομία της Πετρούπολης (Λένινγκραντ), η οποία έγραψε «Ο Λένιν ανέλαβε να μετατρέψει τις αφηρημένες έννοιες σε συγκεκριμένες πράξεις».
Ακολούθησε το 1905 η έκδοση της εφημερίδας Βπεριοντ (Εμπρός), που αργότερα ονομάστηκε Προλετάριος, όπου προέβλεψε και την ήττα της Ρωσίας στο Ρωσοιαπωνικό πόλεμο. Από τον Μάϊο του 1912 εκδίδει την εφημερίδα Πράβδα (Αλήθεια) η οποία συνεχίζει μέχρι σήμερα.
Βγάζει τα διδάγματά του από την επανάσταση της 9-1-1905, για να σημειώσει στο βιβλίο του, «Αριστερισμός η παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού» (1920), ότι «Χωρίς τη γενική δοκιμή του 1905 θα ήταν αδύνατη η νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917». Αλλά τότε δεν υπήρχε ικανό επαναστατικό κόμμα για να καθοδηγήσει τις εξαθλιωμένες από τον πόλεμο μάζες, έργο κοπιαστικό και πολύπλευρο, που απαιτεί άμεση επαφή. Διότι η επαναστατική κατάσταση και η νικηφόρα επανάσταση δεν είναι συνώνυμα . Η πρώτη δημιουργεί τις δυνατότητες, αλλά μόνο η συνειδητή δράση των ανθρώπων μπορεί να μετατρέψει τη δυνατότητα σε πραγματικότητα.
Στο βιβλίο αυτό καταδικάζει την αποχή από τον κοινοβουλευτικό αγώνα και τα συνδικάτα, και πιστεύει ήδη από το 1903 ότι η κατάληξη των διαφωνιών σε σχίσμα ,απαλλάσσει το κίνημα από αμφίβολα στοιχεία.
Προηγήθηκαν τα βιβλία του «Η εξέλιξη του Καπιταλισμού στη Ρωσία» (φυλακή 1896), «Τι να κάνουμε» (Λονδίνο 1902), «Ένα βήμα εμπρός, δύο βήματα πίσω» (Γενεύη 1904). Το βιβλίο αυτό γράφτηκε αμέσως μετά το συνέδριο του Ιανουαρίου 1904 και αναζητώνται οι αιτίες της κομματικής πάλης, αφού προστεθούν όπως γράφει, «Οσα αναφέρονται στον τομέα των Αρχών και αφαιρεθούν όσα αναφέρονται στους μικροκαυγάδες». Το βιβλίο κυκλοφόρησε το Μάιο του 1904, παρά τις προσπάθειες των εσωκομματικών αντιπάλων του να εμποδίσουν την εκτύπωση και την κυκλοφορία. Στις σελίδες του αναλύονται και διερευνώνται τα πρακτικά του συνεδρίου μετά από επισταμένη και αυτοτελή μελέτη, και όχι απλή ανάγνωση. Στη Γενεύη επίσης, το 1908 εκδίδει το βιβλίο «Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός» όπου υπερασπίζεται τον Ιστορικό Υλισμό.
Λίγο πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση, κυκλοφορούν τα βιβλία του «Ιμπεριαλισμός το ανώτερο στάδιο του Καπιταλισμού» (1916), που διατυπώθηκε για πρώτη φορά σαν ιδέα από τον Άγγλο μεταρρυθμιστή J.A.Hobsnon, χρησιμοποιωντας βιβλιογραφία από 148 βιβλία, 232 άρθρα και 49 περιοδικά.
Τελευταίο προεπαναστατικό βιβλίο του το«Κράτος και Επανάσταση» ,(Φιλανδία 1917), όπου βρέθηκε τον Ιούλιο του 1917, διότι η προσωρινή κυβέρνηση έθεσε εκτός νόμου το κόμμα των Μπολσεβίκων. Στο βιλβίο αναφέρει ότι «Είναι πιο ευχάριστο και ωφέλιμο να πάρεις μέρος στην εμπειρία μιας επανάστασης, παρά να γράψεις κάτι γι’ αυτήν», για να συμπληρώσει 5 χρόνια αργότερα για την σημασία της εμπειρίας ότι, «Το πιο επιζήμιο πράγμα είναι να ξεκινάμε από την προϋπόθεση ότι γνωρίζουμε κάτι καλά».
Μετά την παραίτηση του Τσάρου (15-3-1917) επιστρέφει από την Ζυρίχη στη Ρωσία, διότι δεν αρκούσαν τα μακροσκελή γράμματα από μακριά για τη χάραξη της τακτικής που θα ακολουθηθεί. Διασχίζει την Γερμανία με σφραγισμένο βαγόνι και την 16-4-1917 φτάνει στο σταθμό της Πετρούπολης μιλώντας στο λαό, όχι για κοινοβουλευτική αλλά για Σοβιετική Δημοκρατία, με συμβούλια αντιπροσώπων του λαού.
Όμως συνάντησε αντίδραση από την «Πράβδα» στη δημοσίευση των «Θέσεων του Απρίλη», που αρνήθηκε να το δημοσιεύσει ως επίσημο άρθρο του κόμματος, αλλά μόνο ως προσωπικό του Λένιν, όπου θα ακολουθούσε απάντηση. Την επομένη χαρακτηρίστηκε απαράδεκτο από την εφημερίδα, αλλά όχι και από την πλειοψηφία των εργατών και των Μπολσεβίκων, και 6 μήνες αργότερα (25-10-1917), με 15.000 Μποσλεβίκους πέτυχε την Οκτωβριανή Επανάσταση στην Πετρούπολη των 2.000.000 κατοίκων, αφού προηγουμένως (4-7-1917) οργάνωσε την πρώτη ένοπλη εξέγερση εργατών και στρατιωτών.
Την 10-10-1917 στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής υπερνικά τους δισταγμούς και την αναβλητικότητα, και με ψήφους 10-2 αναγνωρίζεται ότι η ένοπλη εξέγερση είναι αναπόφευκτη. Είναι γνωστό, ότι όπως τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, νωρίτερα την καταστροφική έκβαση του Κριμαϊκού πολέμου του 1855, ακολούθησε η απελευθέρωση των δουλοπάροικων, το Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878 ακολουθησε η δολοφονία του Τσάρου Αλέξανδρου Β’, και τον Ρωσοιαπωνικό πόλεμο , ακολουθησε η πρώτη Επανάσταση του 1905.
Την προετοιμασία της εξέγερσης ανέθεσε σε στρατιωτική επιτροπή, νους και ψυχή της ήταν ο Τρότσκι, (Λεον Μπροντσταιν ), στον οποίο ο Λένιν είπε: «Το πέρασμα στην εξουσία είναι πολύ απότομο και σε ζαλίζει». Ακολούθησαν οι εκλογές της 12-11-1917 για Συντακτική Συνέλευση της οποίας η λειτουργία διεκόπη την 7-1-1918, ενώ 2 μήνες αργότερα υπογράφει με την Γερμανία (3-3-1918) τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ με σκληρούς όρους για τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας όμως Ειρήνη, απαραίτητη όπως απεδείχθη αργότερα για την υπεράσπιση του νεαρού καθεστώτος, από τη σύμπραξη Δυτικών και Λευκών (καλοκαίρι 1918).
Τη συνθήκη αυτή υπερασπίστηκε και μετά τη δολοφονία (από εσωκομματικούς αντιπάλους του) του Γερμανού Πρέσβη, εξομαλύνοντας τις σχέσεις με την Γερμανία με έκφραση συγγνώμης, και επίσημων συλλυπητήριων κατά την επίσκεψή του στην πρεσβεία, για να την ακυρώσει όμως, αμέσως μετά την κατάρρευση της Γερμανικής αυτοκρατορίας των Χοεντζόλερν (10-11-1918).
Στο μόνο μετεπαναστατικό βιβλίο του «Αριστερισμός η παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού» (1920), που είναι ίσως η πιο σπουδαία και πιο ενδιαφέρουσα από τις εργασίες του, (του οποίου παρακολουθούσε προσωπικά την πορεία στοιχειοθέτησης και εκτύπωσης), με εξαιρετική μετριοφροσύνη δηλώνει «Χωρίς να έχω την αξίωση η μπροσούρα μου, να είναι τίποτα παραπάνω από πρόχειρες σημειώσεις ενός δημοσιολόγου». Εκεί αναφέρει ότι η αντίσταση της αστικής τάξης δεκαπλασιάζεται ύστερα από την ανατροπή της, και η ισχύς βρίσκεται στη δύναμη της συνήθειας.
Προτρέποντας σε συστηματική ζύμωση, μέσα από συλλόγους και κάθε μορφή κοινωνικής δράσης , για να αποτελειώσει μετά την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας ότι δεν πρόλαβε πριν από αυτή. Γι’ αυτό πέρα από την δουλειά της προπαγάνδας δια των εφημερίδων, χρησιμοποιεί ανθρώπους που προέρχονται από το περιβάλλον των αστών διανοουμένων, για να νικήσει τις αστικές αντιδράσεις και την αντίσταση του μικροαστικού περιβάλλοντος.
Μετά τη λήξη του Εμφυλίου, μεταφέρει την πρωτεύουσα στη Μόσχα για λόγους γεωγραφικούς, και εφαρμόζει γιγαντιαία εκστρατεία κατά του αναλφαβητισμού (70% του πληθυσμού), με πρόγραμμα υποχρεωτικής και δωρεάν παιδείας έως τα 17.
Νωρίτερα (30-8-1918) δέχθηκε δεύτερη δολοφονική επίθεση και σώθηκε χτυπημένος στο χέρι και στο λαιμό, και από τη στιγμή εκείνη ο Μαξιμ Γκόρκι περνά με το μέρος του
Το 1921 εφαρμόζει την Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ) , με σχετική ελευθερία στο εμπόριο, και παραχωρήσεις στους ξένους κεφαλαιούχους για δημιουργία μικρών εταιρειών κράτους και ιδιωτών, κάνοντας ένα βήμα πίσω. Αλλά δύο χρόνια νωρίτερα (27-10-1919) είχε δηλώσει στην εφημερίδα Σικάγο Ντέλι Νιούς «Εννοούμε αποφασιστικά μια οικονομική συνεννόηση, με όλες τις χώρες και ειδικά με την Αμερική». Ταυτόχρονα με την ΝΕΠ δηλώνει στη «Πράβδα» (18-10-1921), «Ηταν αναγκαίες μια σειρά μεταβατικές φάσεις, η συνύπαρξη του κρατικού καπιταλισμού με το σοσιαλισμό»
Όμως ακολουθούν 3 εγκεφαλικά επεισόδια (Μάϊος 1922), με παράλυση δεξιάς πλευράς και δυσχέρεια ομιλίας, για να κάνει παρόλα αυτά 6 μήνες αργότερα, δύο ομιλίες σε δύο εβδομάδες, και να γράψει την 24-12-1922 το γράμμα στο συνέδριο που χαρακτηρίστηκε και «Διαθήκη του». Ακολουθεί νέο εγκεφαλικό επεισόδιο τον Μαρτιο του 1923 με παράλυση και απώλεια ομιλίας, και το τρίτο και θανατηφόρο (21-1-1924).
Την ίδια χρονιά του θανάτου του Βλαντιμιρ Ιλιτς Ουλιάνωφ (Λένιν), η ιδιαίτερη πατρίδα του Σιμπιρσκ στο Βόλγα (ταυτόχρονα και πατρίδα του Κερένσκι( Πρωθυπουργου πριν την Οκτωβριανη Επανασταση ), που και αυτός ήταν γιός γυμνασιάρχη), ονομάστηκε Ουλιανωφσκ.
Το ψευδώνυμο Λένιν χρησιμοποιήθηκε το 1901 σε άρθρο του στην επιθεώρηση Ζαρία (Αυγή), με τίτλο «Τι να κάνουμε», ίσως από το ποτάμι της Σιβηρίας Λένα, αφού ο Πλεχάνοβ πρόλαβε και πήρε το ψευδώνυμο Βόλγκιν από το Βόλγα.
Η πρώτη προκήρυξη γράφτηκε από τον ίδιο (1893), σε 4 χειρόγραφα αντίτυπα, και μέχρι την ασθένειά του υπολογίστηκε ότι έγραψε 10 εκατομμύρια λέξεις (20.000 σελίδες).
‘’Τα Απαντα του Λενιν’’, αποτελουνται από 56 τομους, και επιπλεον 3 τομους ευρετηριο. Στον 29ο τομο , αφιερωνει τις σελιδες 300-330 στους Πλατωνα και Αριστοτελη.
Μπορούσε με λίγες ερωτήσεις να ανακαλύπτει τα αδύνατα σημεία, και να ανασύρει την πραγματικότητα μέσα από την φλυαρία, προτιμώντας (όπως έγραφε στην επιτροπή αγώνα της Πετρούπολης), την ακάθεκτη δράση από τις ατέλειωτες λογομαχίες, που δεν τελείωναν επειδή λύθηκε το πρόβλημα, αλλά επειδή κουράστηκαν οι ομιλητές.
Ουδείς αμφισβήτησε την αφιλοκέρδεια (ζούσε με τα απολύτως απαραίτητα, παρότι τα χρήματα του κόμματος είχαν κατατεθεί στο όνομα του στην τράπεζα Κρεντίτ Λιονέ). Επισης και την τιμιότητα της πολιτικής συμπεριφοράς του, την ευθυκρισία και τον ρεαλισμό του, που ήταν από τα μεγαλύτερά του χαρίσματα, «Ασκώντας τρομερή επιρροή σε όποιον τον πλησίαζε», όπως έγραψαν οι Ταιμς τη Νέας Υόρκης στην νεκρολογία.
Ιδεολόγος και ευλύγιστος μεταρρυθμιστής, ευαίσθητος στα διδάγματα της ζωής, έγραψε το Φεβρουάριο του 1905, «Η 9-1-1905 αποκάλυψε την τεράστια επαναστατική δύναμη του προλεταριάτου, και την ανεπάρκεια στην οργάνωση του κόμματος». Το 1920 στον «Αριστερισμό» συμπληρώνει: «Η ήττα προσφέρει αληθινό και ωφέλιμο δίδαγμα Ιστορικής Διαλεκτικής». Δεν δίστασε να ξεπεράσει τις ίδιες τις θεωρίες του και να δώσει τις πιο τολμηρές λύσεις, μορφή πολύπλοκη όπως έγραψε την επομένη του θανάτου του η «Μόντο».
Άνθρωπος της δράσης , δήλωσε ότι ‘’Ενώ οι κορυφαίοι τη Φιλοσοφίας σπαταλούν θησαυρούς διανοίας και πνευματικής ουσίας, για να μηρυκάζουν τη Φιλοσοφία, εγώ ασκώ τη Φιλοσοφία, όπως επιβάλλει το ίδιο το λειτούργημά της ‘’, συνδέοντας πάντα τη θεωρία με την πράξη, αντλώντας διδάγματα από την πραγματικότητα και δίνοντας προτεραιότητα στην πράξη.
Δρ. Γεωργιος Ν.Σγουρος (1-10-2020)
