Γράφει η Ζωή Αναστασοπούλου
(Δικηγόρος)
Εμβρόντητη και συγκλονισμένη η κοινή γνώμη στην αποκάλυψη των αποτρόπαιων εγκλημάτων κατά του 12χρονου ανήλικου κοριτσιού. Η ποινική δίωξη για τον 53χρονο περιλαμβάνει αδικήματα που αφορούν βιασμό ανηλίκου κατ’ εξακολούθηση, διακεκριμένη περίπτωση μαστροπείας με χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, γενετήσια πράξη με ανήλικο, διακεκριμένη περίπτωση κατάχρησης ανηλίκου από πρόσωπο που δέχεται τις υπηρεσίες του ανήλικου κατ’ εξακολούθηση, κατάχρηση ανηλίκου, διακεκριμένη περίπτωση πορνογραφίας ανηλίκων κ.ά., ενώ δεν έχουν απαγγελθεί ακόμη κατηγόριες για τα όπλα, περίστροφα, μαχαίρια, σφαίρες και ξιφολόγχη, που βρέθηκαν και κατασχέθηκαν σε χώρους του κατηγορούμενου.
Ο 53χρονος της διπλανής πόρτας ακροβατούσε μεταξύ δύο κόσμων.
Ο ένας ο κόσμος της καλής έξωθεν μαρτυρίας: ο καλός οικογενειάρχης, ο σύζυγος αιρετής, ο σωστός επιχειρηματίας, ο καλός χριστιανός, ο συμμετοχικός στα θρησκευτικά του καθήκοντα, ο ευεργέτης, ο εξωστρεφής, ο υπερκοινωνικός, ο προβεβλημένος, ο ιδιαίτερα ενεργός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο πολιτικοποιημένος, ο οικονομικά εύρωστος, ο γιος καλής και ευκατάστατης οικογενείας της επαρχίας, ο υπεράνω πάσης υποψίας.
Ο άλλος ο κόσμος του ερέβους και της σκιάς: ο στυγνός εγκληματίας, ο διεστραμμένος παιδόφιλος, ο βιαστής, ο μαστροπός, ο καταστροφέας ζωών, ο αλλοτριωμένος, ο δυνάστης ψυχών και κορμιών, ο σκοτεινός θιασώτης του βρώμικου κέρδους της ντροπής, των στρεβλών απωθημένων, της αποκλίνουσας εξουσίας, της μαύρης ψυχής, της απόλυτης απαξίας, όπως τουλάχιστον προκύπτουν οι πληροφορίες από τον τύπο, διότι ας έχουμε υπόψη μας ότι δικονομικά ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας.
Γιατί η ελληνική κοινωνία της μεταπολίτευσης πέτυχε στην εικόνα αλλά απέτυχε παταγωδώς στην ουσία; Γιατί έπλασε τέρατα καλής έξωθεν μαρτυρίας; Πόσα ψέματα λέει η ελληνική οικογένεια στον εαυτό της; Πόσους όρκους δίνει ενώπιον θεού και πόσους καταπατά κρυφίως; Γιατί τέτοια εμπλοκή του νέο Έλληνα με την σεξουαλικότητά του, την εξουσία, το παράνομο χρήμα και το γενετήσιο έγκλημα; Πού ερείδεται η ανάγκη του για αρρωστημένη επιβολή και κυριαρχία;
Κατατίθενται ατάκτως: Η αυστηρότητα των ηθών του επαρχιώτικου καθωσπρεπισμού. Η ενοχοποίηση της ελεύθερης επιλογής, η επιβολή του καταναγκαστικού γάμου και της δημιουργίας οικογένειας από ανθρώπους που ουδόλως ενδιαφέρονται, η εξυπηρέτηση της εικόνας της «Αγίας Οικογένειας», η απαρέγκλιτη διαδοχή στο πρότυπο του πάτερ φαμίλια, ο ξερόλας πατέρας, η αυστηρή μάνα, που παρά την καταπίεσή της γίνεται χειρότερη στην επιβολή κανόνων απ τον δυνάστη σύζυγο. Η διαστρεβλωμένη αλήθεια, η παραποιημένη αλήθεια, η αλήθεια που κρύβεται κάτω απ το χαλί, η αλήθεια που γίνεται πνιγμός, λυγμός και κόμπος αλλά δεν λέγεται. Ο διαρκής γονεϊκός έλεγχος που δεν πετυχαίνει τον στόχο της προστασίας, αντίθετα η καθυστερημένη αποκοπή του ομφάλιου λώρου συντηρεί αυτιστικές μη εξελικτικές καταστάσεις. Τα μονόπετρα και οι γάμοι προβολής από μόνα τους δεν φτάνουν, όπως και οι λοιποί σταθμοί ζωής αντί να καλλιεργούν και να ωριμάζουν, μένουν στα ρηχά ως υποστηρικτικοί και ενισχυτικοί μόνο της εικόνας. Φαίνεται εν τέλει πως εντός ενός τέτοιου πλαισίου και σχηματισμού υπηρετείται το απόλυτο κενό με ψέμα, το τίποτα με τίποτα και συγχρόνως πλασάρεται υποκριτικά ως άπαν. Σημειώνονται ως μείζονα: Η έλλειψη αυτοκριτικής, η έλλειψη ταξικής συνείδησης και η άρνηση κοινωνικής ένταξης, ο μιμητισμός μιας διαστρεβλωμένης εξουσίας, η απώλεια προσανατολισμού, η έλλειψη αντίβαρων συνείδησης.
Σαφώς θα ήταν άδικο για την ελληνική οικογένεια και κοινωνία να ενοχοποιηθούν συλλήβδην, ωστόσο τον 53χρονο και τις απάνθρωπες ορέξεις του, ως προκύπτει από την δημοσιογραφική έρευνα, ακολουθούν κ άλλοι 214 μέχρι στιγμής, τουτέστιν 214 οικογένειες στη σέντρα, άρα μιλάμε περί τα 1.000 και παραπάνω πληττόμενα μέλη που θα στιγματιστούν και θα λογοδοτήσουν μη αναστρέψιμα.
Όπως μη αναστρέψιμα στιγματίστηκε ψυχή τε και σώματι η ανήλικη 12χρονη και η οικογένειά της, που τελειωμό δεν έχει όπως φαίνεται η ταλαιπωρία της, καθώς τώρα έπεσε και στα γαμψά νύχια της είδησης που απαιτεί η κοινωνία ωτακουστής, η κοινωνία ηδονοβλεψίας, η κοινωνία δικαστής.
Τι συµβαίνει όµως όταν τα δύο συνταγµατικά κατοχυρωµένα αυτά δικαιώµατα συγκρούονται µεταξύ τους. Όταν η ελεύθερη λειτουργία του τύπου, όπως αυτή εκφράζεται ρητά µέσω του άρθρου 14 § 2 Σ. έρχεται σε σύγκρουση µε το αγαθό της προσωπικότητας;
Η κατά το άρθρο 14 του Σ. ελευθερία του τύπου δεν είναι απόλυτη. Η ανάγκη προστασίας και άλλων εννόµων αγαθών που προστατεύονται από το Σύνταγµα επιβάλει και σε αυτόν που εκφράζει τους στοχασµούς του «δια του τύπου» και κυρίως τους λειτουργούς του τύπου, τους δηµοσιογράφους, να τηρούν τους νόµους του κράτους. Και η γενική αυτή επιφύλαξη νόµου, που καθιερώνεται στην συνταγµατική διάταξη έχει ιδιαίτερη σηµασία στο πεδίο της προσωπικότητας. Όπως γίνεται δεκτό ως «νόµοι του κράτους» εννοούνται µόνο οι τυπικοί, γενικοί νόµοι, αυτοί δηλαδή που ψηφίζονται από την Βουλή κατά την νοµοθετική διαδικασία και δεν στρέφονται κατά ορισµένου προσώπου (φυσικού ή νοµικού) που εκφράζει τους στοχασµούς του δια του τύπου ούτε κατά ορισµένης γνώµης αλλά αντίθετα δεσµεύουν όλους τους φορείς του τύπου ώστε να προφυλαχτεί κάποιο άλλο έννοµο αγαθό. Έτσι ως τέτοιοι περιορισµοί στην περίπτωση της ελευθεροτυπίας νοούνται όλοι οι ειδικοί περί τύπου νόµοι (ν.1092/1938, ν. 2328/95, ν. 2243/94, ν.1178/81 κλπ.) καθώς και οι νόµοι οι οποίοι περιέχουν ειδικές διατάξεις περί τύπου, όπως ο ν. 2472/97. Από το πλέγµα των διατάξεων αυτών, ιδιαίτερη σηµασία έχουν εκείνες, οι οποίες προβλέπουν τις υποχρεώσεις και τις κυρώσεις που απειλούνται κάθε φορά που η λειτουργία του τύπου βλάπτει την τιµή και την υπόληψη κάποιου ατόµου. Έτσι από το πλέγμα των διατάξεων προκύπτει ότι σε περίπτωση προσβολής γεννάται υποχρέωση της διεύθυνσης της εφηµερίδας ή του περιοδικού περί απάντησης και επανόρθωσης, οι εκποµπές όλων των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθµών πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα, την τιµή και την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελµατική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη συναφή δραστηριότητα κάθε προσώπου, η εικόνα του οποίου εµφανίζεται στην οθόνη ή το όνοµα του οποίου ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισµό του οποίου µεταδίδονται. Σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης αυτής, το Εθνικό Συµβούλιο Ραδιοτηλεόρασης αποφασίζει και επιβάλει κυρώσεις που ποικίλουν από συστάσεις έως και ανάκληση της άδειας λειτουργίας του σταθµού. Επιπλέον καθορίζονται και ειδικότεροι όροι της αστικής ευθύνης του τύπου. Τέλος αναφορά πρέπει να γίνει και στην συνταγµατική κατοχύρωση πλέον του δικαιώµατος απάντησης του θιγόμενου και της υποχρέωσης πλήρους και άμεσης επανόρθωσης του μέσου ενημέρωσης, κατ’ άρθρ. 14 Σ.
Προκύπτει συνεπώς από το πνεύµα του νόμου ότι η προστασία της τιµής της υπόληψης και των άλλων αγαθών που απαρτίζουν το δικαίωµα της προσωπικότητας αποτελεί έναν από τους βασικότερους γενικούς περιορισµούς της ελευθερίας του τύπου. (∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του Γεωργούση Κωνσταντίνου του Βασιλείου ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ & Μ.Μ.Ε. (Σύγκρουση ή Συνύπαρξη;)
Εν κατακλείδι μια δημοκρατική κυβέρνηση μιας προηγμένης δημοκρατικής κοινωνίας, οφείλει να αναπτύξει γρήγορα ανακλαστικά στην δικαιοσύνη, στην πρόνοια, στην πρόληψη, οι δε πολίτες της στην αλληλεγγύη και στον σεβασμό της προσωπικότητας του ατόμου, αρνούμενοι οιαδήποτε συμμετοχή τους στην υιοθέτηση τακτικών προσβολής της.
