Του Κωνσταντίνου Ιωαννίδη
(Φυσικός, M.Sc. Computing)
Ο Καρλ Κράτσαϊζεν (Karl Krazeisen, 1794-1878), ήταν Γερμανός αξιωματικός και φιλέλληνας που πολέμησε ως εθελοντής κατά την Ελληνική Επανάσταση. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα ο Κράτσαϊζεν, αυτοδίδακτος ζωγράφος και σχεδιαστής, φιλοτέχνησε αρκετά τοπία και πορτρέτα, τα περισσότερα με μολύβι και χαρτί.
Το πιο σημαντικό μέρος του έργου του αποτελούν δεκαεννιά πορτέτα μεγάλων μορφών του αγώνα, όπως οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Μακρυγιάννης και άλλοι. Κάθε σκίτσο, φέρει την υπογραφή του απεικονιζόμενου.
.
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Αρχικό σκίτσο και τελική λιθογραφία)
(Η λιθογραφία του Θ. Κολοκοτρώνη στο χαρτονόμισμα των 5.000 δραχμών του 1994)
Επιστρέφοντας στη Γερμανία, ο Κράτσαϊζεν λιθογράφησε τα σχέδιά του και τα κυκλοφόρησε σε λευκώματα από το 1827 έως το 1831. Τα λευκώματα έγιναν δημοφιλή την εποχή εκείνη, καθώς απεικόνιζαν πρωταγωνιστές της επανάστασης των οποίων τα ονόματα και η δράση τους ήταν ήδη γνωστά από τις ανταποκρίσεις στις εφημερίδες και τα σχετικά βιβλία.
Γεώργιος Καραϊσκάκης. Αρχικό σκίτσο και τελική λιθογραφία.
Το ημιτελές πορτρέτο του Καραισκάκη είναι φιλοτεχνημένο λίγο πριν ο Καραισκάκης σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Αθήνας (Απρίλιο 1827). Στη συνέχεια, φιλοτεχνήθηκε με λεπτομέρεια στο λιθογραφικό αποτύπωμα.
(Ανδρέας Μιαούλης. Αρχικό σκίτσο και τελική λιθογραφία)
(Γεώργιος Σισίνης. Αρχικό σκίτσο και τελική λιθογραφία)
(Ιωάννης Τριανταφύλλου ή Μακρυγιάννης. Αρχικό σκίτσο και τελική λιθογραφία).
Τις δεκαετίες μετά την απελευθέρωση, πολλοί Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τα έργα του Κράτσαϊζεν σε προσοπωγραφίες και πίνακες όπου αποτύπωναν τους πρωταγωνιστές του 1821. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί το γνωστό έργο του ζωγράφου Θεόδωρου Βρυζάκη το οποίο φιλοτεχνήθηκε το 1855, με τίτλο «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη το έτος 1827». Τα πορτρέτα των αγωνιστών που εικονίζονται στον πίνακα φιλοτεχνήθηκαν σύμφωνα με τα πρότυπα που είχε σχεδιάσει ο Κρατσάϊζεν (Μακρυγιάννης, Καραισκάκης) και καθίστανται για τον λόγο αυτόν σαφή και αναγνωρίσιμα.
(Ο πίνακας «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη το έτος 1827». Ο Καρλ Κράτσαϊζεν απεικονίζεται στο κάτω αριστερά μέρος του πίνακα να δείχνει την Ακρόπολη με το αριστερό του χέρι σε φουστανελοφόρο).
Οι πίνακές του μαζί με προσωπικά του αντικείμενα πέρασαν στην κατοχή απογόνων του και αργότερα αγοράστηκαν και σήμερα βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη.
Στο σύνδεσμο της Εθνικής Πινακοθήκης
http://www.nationalgallery.gr/el/zographikh-monimi-ekthesi/painter/kratsaizen-karl.html
υπάρχουν ψηφιοποιημένα τα έργα του σε υψηλή ανάλυση, με δυνατότητα zoom.
