«Υπεραγία Θεοτόκε, δόξα των αγγέλων, μάνα του κόσμου, των θλιβομένων η χαρά, έλα στην καρδιά μας και παρηγόρησέ μας, στήριξε και καθοδήγησέ μας. Εσὺ ξέρεις απὸ τον πόνο, την μοναξιά, την αδικία, την προσφυγιὰ και την δίωξη από τους ανθρώπους. Όπως ξέρεις κι απὸ την χαρά, την ανάπαυση, την χάρη και τις ευλογίες του Μεγάλου Θεού μας».
Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ.
Κατά την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου πολλοί θα προσέλθουν στους Ιερούς Ναούς μας και θα προσκυνήσουν και θα παρακαλέσουν την Παναγία μας. Ας δούμε όμως την περιγραφὴ και ερμηνεία της Βυζαντινής εικόνας της Κοιμήσεώς της. Η Ιερή εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι πολυπρόσωπη. Δύο όμως πρόσωπα ξεχωρίζουν στην όλη παράσταση: Ο Χριστὸς και η Παναγία μας. Ο Χριστός μας με το ηγεμονικό Του παράστημα που κρατάει την ψυχὴ της Παναγίας Μητέρας Του, ως βρέφος φασκιωμένο και το λιπόσαρκο σκήνωμα της Παναγίας μας.
Στην εικόνα δεσπόζει το νεκρικὸ κρεβάτι, στολισμένο με πλούσια ποδέα (βάση), όπου αναπαύεται η Παναγία με τα χέρια σταυρωμένα. Μπροστὰ στερεωμένο σε ένα απλὸ κηροπήγιο καίει ένα χοντρὸ κερί. Πίσω απὸ το νεκρικὸ κρεβάτι και στην μέση ακριβώς στέκει ο Χριστὸς με το σώμα σε περίεργη στροφὴ προς τα δεξιά, προς την κεφαλὴ της Μητέρας Του. Στα χέρια Του απλωμένα στην ίδια κατεύθυνση, κρατά την ψυχή της, η οποία έχει την μορφὴ φασκιωμένου μωρού με τα χέρια σταυρωμένα. Τον τριγυρίζει δόξα. Μέσα σε αυτὴν είναι ζωγραφισμένοι στην κορυφὴ ένα εξαπτέρυγο και σε μονοχρωμία τέσσερεις άγγελοι που πλαισιώνουν τον Χριστὸ με χειρονομίες και έκφραση λύπης στα πρόσωπά τους…
Οι τέσσερεις (εικονίζονται οι τρεις) Ιεράρχες που παραβρέθηκαν στην Κοίμηση, ήταν: ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, ο Ιερόθεος επίσκοπος Αθηνών, ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και ο Τιμόθεος. Ο Ιερόθεος δεν εικονίζεται.Σε κάποιες εικόνες βλέπουμε στην δεξιὰ άκρη του σπιτιού τον Ιωάννη τον Δαμασκηνὸ που κρατάει χαρτί (πάπυρο) με τα εξής λόγια: «Ἀξίως ὡς ἔμψυχόν σε οὐρανὸν ὑπεδέξαντο οὐράνια Πάναγνε θεία σκηνώματα καὶ παρέστηκας…» Και στα αριστερὰ τον Άγιο Κοσμά τον ποιητὴ κρατώντας άλλο χαρτὶ που λέει: «Γυναίκα σε θνητήν, ἄλλ᾿ ὑπερφυῶς καὶ μητέρα Θεοῦ εἰδότες, πανάμωμε…».
Σε όλα τα πρόσωπα διακρίνεται η θλίψη, ανάμικτη όμως με την γλυκιὰ ελπίδα. Είναι η «χαρμολύπη», το «χαροποιὸν πένθος», γνώρισμα των πιστών που ζουν με την προσμονὴ της Ανάστασης. Τούτο το βλέπουμε και στα τροπάρια της εορτής, που άλλοτε τονίζουν τον τρόμο και το δέος των Αποστόλων, τους οποίους παρουσιάζουν να δακρύζουν και άλλοτε τονίζουν την χαρά τους, την οποία την εκδηλώνουν με ψαλμοὺς και ύμνους. Σε μερικὲς επίσης εικόνες εικονίζονται στον ουρανὸ σύννεφα, που μετέφεραν τους Αποστόλους στην Ιερουσαλήμ. Τέλος σε πολλὲς εικόνες της Κοίμησης ζωγραφίζεται και το επεισόδιο του αγγέλου να κόβει με το ξίφος του, τα χέρια του Ιεφονία, (εκείνου του Εβραίου που αποπειράθηκε να ρίξει στο έδαφος το Ιερό Λείψανο της Θεοτόκου, τα οποία βέβαια συγκολλήθηκαν και πάλι με θαυματουργική επέμβαση της Θεοτόκου).
Την Παναγία Μητέρα μας η οποία είναι το πέρασμα προς τον ουρανό ας ετοιμασθούμε και φέτος αγαπητοί μας Χριστιανοί, να τιμήσουμε σπεύδοντας αθρόα στους Ιερούς Ναούς μας μη φοβούμενοι τον κορωνοϊό, προκειμένου να δοξολογήσουμε στην πάσνσεπτη Κοίμησή της μαζί με όλους τους Αγίους, τις Ουράνιες δυνάμεις, τους Αγίους Αποστόλους και κάθε πιστὴ ψυχὴ δεόμενοι εκτενώς μαζί με τον μελωδὸ Θεοφάνη: «…μη επιλάθου (μη ξεχάσεις), Δέσποινα, των πιστώς εορταζόντων, την παναγίαν σου Κοίμησιν».
Η Υπεραγία Θεοτόκος ας μας έχει κάτω από την μητρική της προστασία και σκέπη αυτές τις δύσκολες ώρες και ημέρες. Και εμείς ας προσφεύγουμε πάντα στην Παναγία μας με πίστη και εμπιστοσύνη. Να την παρακαλούμε από τα βάθη της ψυχής μας να είναι για εμάς και για την πατρίδα μας τείχος ισχυρό και απρόσβλητο τόσο από τους ορατούς όσο και από τους αοράτους εχθρούς που μας επιτίθενται και μας πολιορκούν.
ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΣΗΔΗΜΑΣ
