Η Σύλληψη του Πετρόμπεη στο Κατάκολο και η Δολοφονία Καποδίστρια στο Ναύπλιο

Γράφει ο Γεώργιος Κουρκούτας

(Φιλόλογος- Συγγραφέας-Γραμματέας Συλλόγου «Χαράλαμπος Βιλαέτης»)

Η άφιξη Καποδίστρια στην ερειπωμένη Ελλάδα

Τον Ιανουάριο του 1828 φθάνει στην επαναστατημένη Ελλάδα, που βρισκόταν κάτω από την απειλή του Ιμπραήμ, μετά από απόφαση και πρόσκληση της Γ Εθνοσυνελεύσεως, ο Ιωάννης Καποδίστριας.  Θα αναλάμβανε Κυβερνήτης, για επτά (7) έτη, αλλά θα έμενε στην Διοίκηση μόλις στο μισό χρονικό διάστημα, λόγω της δολοφονίας του, τον Σεπτέμβριο του 1831.

Ήδη από το 1830 είχε δημιουργηθεί ισχυρό αντιπολιτευτικό ρεύμα εναντίον του. Κύριοι χώροι εκδήλωσης αυτού ήταν η Ύδρα και η Μάνη. Ωστόσο, ήδη η αγγλική και η γαλλική πολιτική είχαν προσανατολιστεί όχι μόνο στην πολεμική κατά του Καποδίστρια (που με τοπικά όργανά τους τον χαρακτήριζαν ως «άνθρωπο των Ρώσων»), αλλά και στην απομάκρυνσή του από την εξουσία, ακόμη και μέσω του φόνου του. Και αυτή η πράξη θα υλοποιηθεί, μέσα από σκοτεινές διεργασίες, που ακόμη δεν έχουν διαλευκανθεί.

Ανταρσία στην Μάνη και μία σύλληψη στο Κατάκολο

Στην Μάνη από το 1830 ξεκινά μία ανταρσία κατά του Κυβερνήτη, με έμφαση στις προτάσεις και τις φήμες περί φορολογίας των προϊόντων της περιοχής (κάτι που αποτελούσε, κατά την γνώμη των επικεφαλής της Μάνης Μαυρομιχαλαίων, προσβολή για τον τόπο τους). Στο Ναύπλιο, στις αρχές του 1831, βρίσκεται ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, υπό περιορισμόν.

Αλλά την 7^η Ιανουαρίου θα δραπετεύσει με αγγλικό πλοίο και κατευθύνθηκε στην Ζάκυνθο. Την ίδια εποχή, ο Έκτακτος Επίτροπος (Νομάρχης) Ήλιδος Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος (εκ των Ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας) είχε λάβει οδηγίες για να συλλάβει τον διαφυγόντα. Από Ζάκυνθο έπλευσε με πλοιάριο για την Μάνη, αλλά εντός του Ιανουαρίου 1831 οι ισχυροί άνεμοι τον υποχρεώνουν να προσορμισθεί στο Κατάκολο Ηλείας.

Εκεί συλλαμβάνεται και με πλοίο που έστειλε η Κυβέρνηση οδηγείται στο Ναύπλιο. Διασώζεται η αλληλογραφία Παν. Αναγνωστόπουλου και Πετρ. Μαυρομιχάλη (στον β΄ τόμο του έργου του Κων. Γρ. Κυριακόπουλου, Ο Πύργος και η Ηλεία στην Επανάσταση και στα χρόνια του Καποδίστρια, σελ. 806-808), όπου ο εξ Ανδριτσαίνης πατριώτης του υπενθυμίζει ότι ο Αγώνας του 1821 ξεκίνησε με πατριωτισμό και ομόνοια. Του μιλά με σεβασμό, αλλά και με πίκρα που ο Μπέης της Μάνης προβαίνει σε διασπαστικές και διχαστικές ενέργειες. Ο Εμμ. Πρωτοψάλτης παρουσίασε επιστολή του πρώτου στον Μπέη της Μάνης, με ημερομηνία 18 Ιανουαρίου 1831 και τόπο τον Πύργο (στην «Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά» του 1963).

Η μεταγωγή Πετρόμπεη στο Ναύπλιο

Δέκα μέρες μετά ο Αναγνωστόπουλος στέλνει την Διαταγή του στον Κυβερνήτη του πολεμικού «Ερμής», που θα μετέφερε τον Μαυρομιχάλη στο Ναύπλιο. Με αναφορά «εν Κατακώλω τη 28 Ιανουαρίου 1831», τονίζει για την μεταγωγή του (ασθενούντος τότε) Πετρόμπεη : «Το δε πρωί της αύριον ανατέλλοντος του ηλίου, ο διοικητής του ατμοπλεύστου με τον πλέον εύφημον και ευγενή τρόπον θέλει παραδεχθή εντός τον γερουσιαστήν Κον Π. Μαυρομιχάλην μετά των συνακολουθούντων αυτόν, και θέλει αναχωρήσει, ως διετάχθη, εις Ναύπλιον. Δεν αμφιβάλλεται, πώς θέλετε μεταχειρισθή ως προς το υποκείμενον του περί ου ο λόγος Γερουσιαστού παν ό,τι οφείλεται εις σεβάσμιον και ασθενή γέροντα και το οποίον απαιτείται δια να ευαρεστηθή η Σ. Κυβέρνησις».

Στο Ναύπλιο ο επικεφαλής της Μάνης έμεινε στις φυλακές, ως επικίνδυνο για την ασφάλεια του κράτους. Πάνω σε αυτήν την στάση θα «επενδύσουν» κάποιοι, για να οδηγήσουν τα πράγματα στην δολοφονία του Καποδίστρια, την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 1831. Το παρασκήνιο είναι έντονο. Είχαν προηγηθεί γεγονότα που και σήμερα μας πληγώνει η ανάμνησή τους : η καταστροφή του Ελληνικού στόλου λίγο καιρό πριν την δολοφονία, από τον Ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη!

Η δολοφονία και η αναζήτηση των ενόχων

Ήταν μόλις 55 ετών τον Σεπτέμβριο του 1821, ο γεννημένος τον Φεβρουάριο του 1776 ως υιός του Αντωνίου –Μαρία Καποδίστρια και την Διαμαντίνας Γονέμη. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια να αναδειχθεί το έργο και η προσωπικότητα του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος. Την Άνοιξη του 1829 είχε επισκεφθεί και την Ηλεία, για να δει από κοντά την κατάσταση που είχε ακολουθήσει την εισβολή του Ιμπραήμ.

Οι έρευνες για τους αληθινούς αίτιους, αλλά και τους δράστες, συνεχίζονται. Προ μηνών ο ερευνητής και δημοσιογράφος Σπύρος Χατζάρας, στο νέο βιβλίο του (με Πρόλογο του υπογράφοντος το παρόν) «Η τελετουργική εκτέλεση του Ιωάννη Καποδίστρια και οι πραγματικοί δολοφόνοι», προβάλλει νέα πορίσματα, που δείχνουν ότι πολλοί ήθελαν και πέτυχαν την εξόντωση του Ι. Καποδίστρια.

Ποιοι ήθελαν νεκρό τον Κυβερνήτη;

Ακόμη και άνθρωποι του περιβάλλοντος του Κυβερνήτη θεωρούνται ένοχοι στο έγκλημα (όπως ο μονόχειρ  ή ο ξένος φρούραρχος Ναυπλίου Αλμέιντα, που ελέγχονταν από ξένες Κυβερνήσεις ή Μυστικές εταιρείες, αλλά και δυνάμεις, όπως οι τραπεζίτες Ρότσιλντ, που φοβούνταν την οικονομική αυτονομία που έφερναν τα μέτρα του Κυβερνήτη, όπως την έκδοση νομίσματος, του Φοίνικος).

(Και) για αυτόν τον λόγο παραμένουν κρυφά τα Αρχεία για την Δολοφονία Καποδίστρια στην Αγγλία…..Αλλά και η Γαλλία, μετά το 1830 ασπαζόταν την άποψη της εξόντωσης του Κερκυραίου Διπλωμάτη. Ενώ παρατηρούμε ότι πολλοί από τους εμπλεκομένους, όπως και οι απόγονοί τους, κατέλαβαν θέσεις εξουσίας στην Ελλάδα, μετά τον φόνο Καποδίστρια. Ίσως ως επιβράβευση από κάποια κέντρα, που πέτυχαν να φύγει από μπροστά τους το «εμπόδιο» που λεγόταν Ιωάννης Καποδίστριας.