Γράφει ο Σταμάτης Πορτελάνος
(Καθηγητής Πανεπιστημίου, Πρόεδρος Ολυμπιακού
Κέντρου Φιλοσοφίας και Παιδείας)
Στις μέρες που η ανομία έχει κατακλύσει τον τόπο μας πολλές βροντερές φωνές συνειδητών πολιτών ακούγονται και μεταφέρουν αισθήματα πόνου, θυμού και οργής που κάνουν καυστικότερο το θέρος. Προκαλούν χρόνια εγκαύματα στις κοινότητες των πολιτών γιατί κάποιοι τις εξέλαβαν στη ζωή τους ως «παίγνιο» κερδοφορίας ημετέρων και ανάδελφης χρεωκοπίας των άλλων συνανθρώπων.
Ο άνθρωπος κατά τον Αριστοτέλη είναι πολιτικό ζώο και έχει ενταγμένο στην ύπαρξή του το «λόγο». Όμως η ένταση της φωνής σαν σημείο έκφρασης του δυσάρεστου και του ευχάριστου τη συναντάμε και στα ζώα. Αντίθετα ο «λόγος» είναι για να δηλώνει το ατομικό συμφέρον ως βλαπτικό του κοινωνικού συμφέροντος της πόλης και για να διακρίνει το δίκαιο από το άδικο. Δεν αρκεί η απλή φωνή. Απαιτείται ο λόγος, η «γλώσσα» της αλήθειας που κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει. Είναι ο διυποκειμενικός λόγος που δεν μεταβιβάζει μόνο αισθήματα πόνου και αγανάκτησης αλλά και αξίες Αλήθειας και αρετές που είναι ανεξάρτητες από το υποκειμενικό εγώ. Βαρβαρισμός ψυχής είναι όταν τα αισθητήρια όργανα μεταβάλλονται σε απόλυτο κυρίαρχο των ανθρωπίνων πράξεων (Ηράκλειτος) αλλοιώνοντας τη φύση του νου.
Ο «κοινός λόγος», ο καθολικός, όπως και η αληθινή σοφία δεν κομμα-τιάζεται από επιμέρους ιδιοτελή συμφέροντα, άνομες ενορχηστρώσεις και φαντασιώσεις «βοσκότοπων» κερδοσκοπίας. Δηλαδή αυτά που κάνουν τον ατομικιστή άνθρωπο ανεπίγνωστα «άπολι» εντός πόλης.
Ο Αριστοτέλης αναφερόμενος στην αξία του πολιτικού βίου σημειώνει ότι:
1. Όποιος δεν ανήκει σε κοινωνία συμβιωτική αρετών-αγαθού ή δεν έχει ανάγκη να ανήκει σ’ αυτήν λόγω της αυτάρκειάς του, αυτός δεν μπορεί να είναι μέλος της πόλης. Αυτό σημαίνει ότι ή είναι ένα θηρίο ή θα είναι θεός!. Για το κοινό καλό συγκροτείται η συμβιωτική κοινότητα της πόλης και όχι για ιδιωτική πολιτική.
2. Η πόλη ανήκει στα «φυσικά πράγματα» και είναι εναρμονισμένη με τον άνθρωπο που είναι εκ φύσεως πολιτικό ζώο και κατατείνει προς το ίδιο το αγαθό. Είναι αυτό από το οποίο ό άνθρωπος έγινε και γίνεται ό,τι είναι. Κοινωνία έχουν και οι μέλισσες, αλλά ο άνθρωπος ως πολιτικό ζώο έχει την πόλη ως το «τέλος», σκοπό της φυσικής του ανάπτυξης. Πρόκειται για την ολοκλήρωσή του μέσα στο ευ ζην του κοινοτικού, αγαπητικού τρόπου ζωής και όχι του εγώ του. Η φύση του όντως ανθρώπου συμπίπτει με το κοινό αγαθό.
Το γίγνεσθαι ενός ανθρώπου βρίσκεται σε μετασχηματισμό της βούλησης σε ποιότητα πνεύματος όταν βρει τον εαυτό του και τα όριά του. Αξίζει να ερευνήσει ο άνθρωπος τη φύση του, την ελευθερία και το ενδεχόμενο έμπνευσης πίστης σε Λόγο, «αεικίνητη αιτία», για να λειτουργήσει η εσωτερική του τάση, να εξαγνιστεί και να αναπτυχθεί ολοκληρωτικά μέσα στην κοινότητα του Πνεύματος της Αγάπης.
Ποιος «νους άρχει επί της ορέξεως;»
