*Η συναρπαστική ιστορία της Σιδηροδρομικής γέφυρας του Αλφειού Ποταμού
*Ένα μοναδικό ιστορικό ντοκουμέντο μόνο στο skalistiri.news
Γράφει ο Θοδωρής Λάμπρος
(Ιστορικός – Συγγραφέας
και Διαχειριστής του ιστορικού πόρταλ “Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821”
Δίκαια μπορεί να χαρακτηριστεί ως η γέφυρα των τολμηρών αφού κατασκευάστηκε καθαρά για την διέλευση μόνο αμαξοστοιχιών και γι’ αυτό δεν είχε δάπεδο στο επίπεδο των στρωτήρων της. Παρόλα αυτά οι τολμηροί ακροβατούσαν στην κυριολεξία στους στρωτήρες της γραμμής με σκοπό να περάσουν απέναντι, ενώ κάτω από τα πόδια τους κυλούσε απειλητικό το ποτάμι.
Ο λόγος για την σιδηροδρομική γέφυρα του Αλφειού Ποταμού που βρίσκεται σήμερα δίπλα από την ομώνυμη οδογέφυρα και στην περιοχή της τοπικής κοινότητας Επιταλίου. Μια γέφυρα με πλούσια ιστορία που την εποχή που κατασκευάστηκε θεωρήθηκε ως μια από τις μεγαλύτερες της εποχής της για τον Πελοποννησιακό και γενικότερα Ελλαδικό χώρο.
Μια από τις σημαντικότερες
γέφυρες στην Πελοπόννησο
Στον Ελληνικό χώρο, μεταλλικές γέφυρες κατασκευάζονται μετά το 1884 και συνδέονται αποκλειστικά σχεδόν με την δημιουργία του Σιδηροδρομικού δικτύου. Στην Πελοπόννησο οι γνωστότερες μεταλλικές σιδηροδρομικές γέφυρες είναι η κοιλαδογέφυρα του Αχλαδόκαμπου, της διώρυγας της Κορίνθου, του Βουραϊκού και του Αλφειού στην Ηλεία.
Το 1891 κάτω από το βάρος του εξωτερικού δανεισμού και του σταφιδικού προβλήματος, ο Χαρ. Τρικούπης σε λόγο του στη Βουλή παραδέχεται την πτώχευση της Ελλάδας. Η υπογραφή έτσι της σύμβασης κατασκευής της Σ.Γ. Πύργου – Κυπαρισσίας από τον Αλφειό μέσω Αγουλινίτσας και Καλό Νερό, θα γίνει μόλις το 1900 από την πρώτη κυβέρνηση Θεοτόκη. Η κατασκευή και εκμετάλλευση της γραμμής ανατίθεται στην ΣΠΑΠ. Κοντά στην Αλφειούσα προβλέπεται η κατασκευή Μεταλλικής γέφυρας για την διάβαση πάνω από τον ποταμό Αλφειό και δεξαμενή υδροληψίας για τις ατμομηχανές του συρμού.
(Από την κατασκευή της οδογέφυρας του Αλφειού τον Φεβρουάριο του 1961. Στην συλλεκτική φωτογραφία διακρίνονται τοπικοί φορείς από την περιοχή του Επιταλίου)
Ένα μεγάλο κατασκευαστικό έργο
Από το 1900 λοιπόν , αρχίζει ουσιαστικά η μελέτη και κατασκευή της μεταλλικής σιδηροδρομικής γέφυρας του Αλφειού, μία από τις μεγαλύτερες της εποχής της για τον Πελοποννησιακό και γενικότερα Ελλαδικό χώρο.
Η σιδηροδρομική γέφυρα του π. Αλφειού κοντά στην Αλφειούσα, κατασκευάζεται μεταλλική, με έξη συνολικά ανοίγματα, καθαρού μήκους 50 m το καθένα. Το συνολικό μήκος της γέφυρας είναι 313,90 m. Ο φορέας της γέφυρας, είναι έξη διπλά ημιπαραβολικά τόξα, αμφιέρειστα ( με δύο σημεία στήριξης ) , εδραζόμενα σε δύο ακρόβαθρα και πέντε μεσόβαθρα. Το συνολικό ύψος των βάθρων, που κατασκευάζονται από σκυρόδεμα, είναι 11,65 m, από το οποίο το τμήμα των 6,0 m περίπου βρίσκεται κάτω από τον πυθμένα του ποταμού. Το ελεύθερο διάκενο, μεταξύ των παραβολικών τόξων για την διέλευση των συρμών είναι μόλις 3,90 μ. Η μελέτη και κατασκευή της γέφυρας θα παραγγελθεί από την ΣΠΑΠ στην Ελβετία.
Τα σχέδια της γέφυρας συντάσσει και υπογράφει ο μηχανικός Αρ. Κουσίδης στις αρχές του 1901 και θεωρούνται από τον Αρχιμηχανικό Γ.Δούμα. Όλα τα χαλύβδινα τμήματα της γέφυρας συναρμολογούνται επί τόπου με ηλώσεις. Η έδρα του Αρχιμηχανικού της Σ.Γ. εκείνη την εποχή είναι στην Κυπαρισσία.
Η γέφυρα κατασκευάζεται καθαρά για την διέλευση μόνο αμαξοστοιχιών και γι’ αυτό δεν έχει δάπεδο στο επίπεδο των στρωτήρων της.
Τον Σεπτέμβριο του 1902 ολοκληρώνεται και λειτουργεί η Σ.Γ. Πύργου – Κυπαρισσίας και μαζί της όλο το δίκτυο της ΣΠΑΠ, συνολικού μήκους 750 χλμ. Η Επαρχία Ολυμπίας αποκτά για την εποχή ένα γρήγορο μεταφορικό μέσο και βγαίνει από την απομόνωση αιώνων. Η γέφυρα του Αλφειού, πέρα από τα τρένα, επιτρέπει και την διέλευση τολμηρών ανθρώπων, που ακροβατούν στους στρωτήρες της γραμμής για να περάσουν απέναντι, ενώ κάτω από τα πόδια τους κυλά απειλητικό το ποτάμι.
Η γέφυρα του Αλφειού λόγω της έλλειψης δαπέδου δεν επιτρέπει την διέλευση πεζών, τροχοφόρων και ζώων, που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν την “βάρκα” και τις “περαταριές”. Μετά από συνεχείς πιέσεις των κατοίκων του νομού, ο δραστήριος και θαρραλέος Βουλευτής Φώτης Μοσχούλας από την Αγουλινίτσα , καταθέτει στις 8-3-1927 επερώτηση στη Βουλή “περί χρησιμοποιήσεως της σιδηροδρομικής γέφυρας Αλφειού ως οδογέφυρας” προς τον Υπουργό Συγκοινωνίας, καταλογίζοντας ταυτόχρονα ευθύνες στην κατασκευάστρια εταιρία ΣΠΑΠ.
Τα επόμενα χρόνια κυλούν με την γέφυρα δίχως επίστρωση, να χρησιμοποιείται μόνο από τα τραίνα και από λίγους τολμηρούς που ακροβατούσαν πάνω στους στρωτήρες της.
Στις 12-2-1941 η Ιταλική αεροπορία βομβαρδίζει τον Πειραιά και την Θεσσαλονίκη. Στις 22 του ίδιου μήνα η μεταλλική γέφυρα του Αλφειού θα δεχθεί αεροπορική επιδρομή από την ίδια εχθρική αεροπορία με αποτέλεσμα να υποστεί ζημιές.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 1942 όμως, φθάνει στην Δ/νση Γραμμής τηλεγράφημα από την στρατιωτική Ιταλική Διοίκηση, που ζητά την επίστρωση όλων των γεφυρών από τον δρόμο Πύργου – Ολυμπίας δηλ. από το 3,17 χιλιόμετρο, έως το 11,37 χιλιόμετρο προφανώς για καθαρά στρατιωτικούς λόγους.
Η μεταλλική γέφυρα του Αλφειού περιλαμβάνεται στο τμήμα που καθόρισαν οι δυνάμεις κατοχής. Έτσι αμέσως μετά την εντολή επιστρώνεται η γέφυρα με ξύλινο δάπεδο και παίρνει τέλος μια μακρόχρονη αλληλογραφία και συζήτηση μεταξύ των αρμοδίων φορέων. Από την γέφυρα, πέρα από τις ατμάμαξες και αυτοκινητάμαξες, περνούν πλέον και κάθε είδους τροχοφόρα και πεζοί. Η επικοινωνία μεταξύ Πύργου και Επαρχίας Ολυμπίας γίνεται μέσω άθλιων ακόμα δρόμων και της μεταλλικής γέφυρας του Αλφειού , ενώ παράλληλα συνεχίζει να υπάρχει και η “βάρκα” με συνεχώς όμως μειούμενη κίνηση.
Στις αρχές τις δεκαετίας του 1960, ξεκινά η κατασκευή της οδικής γέφυρας του Αλφειού μήκους 390 μ. στον νέο εθνικό δρόμο Πύργου – Επιταλίου – Κυπαρισσίας. Τα εγκαίνια της οδικής γέφυρας, γίνονται το 1963 και σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην επικοινωνία μεταξύ Πύργου και επαρχίας Ολυμπίας και όχι μόνο.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ skalistiri.news
Η σιδηροδρομική γέφυρα του Αλφειού ποταμού ή αλλιώς η γέφυρα των τολμηρών αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά έργα που συντελέστηκαν στον Ελλαδικό χώρο τον 20ο αιώνα. Η κατασκευή της συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής και διευκόλυνε τις μετακινήσεις των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής που πριν δεινοπαθούσαν να περάσουν από την μια όχθη στην άλλη.
