Ο Διονύσης Καλαματιανός ήταν τελευταίος διοικητής του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ πριν αυτό καταργηθεί και περάσει στον ΕΦΚΑ. Σήμερα, βουλευτής Ηλείας του ΣΥΡΙΖΑ, με έντονη δραστηριότητα σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, απαντά στο ερώτημα γιατί ο ΕΦΚΑ δεν ανταποκρίνεται στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις που έχει απέναντι σε αυτονόητα αιτήματα και ερωτήματα ασφαλισμένων.
«Θα ήθελα να επαναδιατυπώσω το ερώτημά σας, τονίζοντας ότι ο e-ΕΦΚΑ όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του προς τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους, αλλά δυσχεραίνει και την καθημερινότητα των πολιτών, κόντρα στις διαφημιστικές καμπάνιες του δήθεν “ψηφιακού” κράτους. Ήδη από τον Ιούλιο του 2019, προ κρίσης κορονοϊού, οι συνταξιοδοτικές εκκρεμότητες είχαν διπλασιαστεί, οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες συνεχίζουν να υπολειτουργούν, ενώ το εργασιακό περιβάλλον, όπου δουλεύουν χιλιάδες υπάλληλοι του φορέα, είναι χειρότερο από εκείνο που παραδώσαμε εμείς, ως πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ΕΦΚΑ. Η ενοποίηση διαφορετικών ασφαλιστικών ταμείων με ασύμβατες υποδομές σε λογισμικό, αλλά και η έλλειψη σε ανθρώπινο δυναμικό, λόγω της μεγάλης μείωσής του κατά τα έτη 2010-2014, ήταν ζητήματα υπαρκτά. Όμως, σταδιακά, ο νέος φορέας έβρισκε τα πατήματά του, μέχρι τον Ιούλιο του 2019, όταν η νέα κυβέρνηση, αδικαιολόγητα, γύρισε τον χρόνο πίσω, στο 2014.
Εμείς, στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κινηθήκαμε με βάση το τρίπτυχο: νοικοκύρεμα των οικονομικών του φορέα, αύξηση του ρυθμού απονομής συντάξεων, μέριμνα για το προσωπικό, ώστε να είναι ο πυλώνας πάνω στον οποίο θα βασιστεί ο ΕΦΚΑ. Ξέρετε, το περιβάλλον του 2015 ήταν τελείως διαφορετικό, όταν έμπαινε ευθέως ζήτημα καταβολής συντάξεων, καθώς είχαν “φροντίσει” γι’ αυτό οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Στο σημερινό περιβάλλον, με σαφώς πιο ευνοϊκά τα δημόσια οικονομικά (γεγονός που οφείλεται και στις συνεχείς προσπάθειές μας από το 2015 να κρατήσουμε όρθιο το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης), η στοχοθεσία θα έπρεπε να είναι τελείως διαφορετική».
● Τι χρειάζεται;
Αρχικά, απαιτείται επιπλέον χρηματοδότηση που θα διοχετευτεί σε προσωπικό, εξοπλισμό και βελτίωση κτιριακών υποδομών. Επίσης, πρέπει να υπάρξει κωδικοποίηση της νομοθεσίας, πραγματικός ψηφιακός μετασχηματισμός, με διαφανείς διαδικασίες, αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και πραγματική πολιτική βούληση, ώστε να στηριχτεί η δημόσια κοινωνική ασφάλιση. Δυστυχώς, τα σχέδια ιδιωτικοποίησης του συστήματος από την κυβέρνηση κινούνται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση.
● Πώς θα μπορούσε να επιλυθεί το πρόβλημα του προσωπικού, χωρίς μεγάλη οικονομική επιβάρυνση;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Θα σας αναφέρω, ως παράδειγμα, τους 5.500 νέους με μεταπτυχιακά και διδακτορικά που απολύθηκαν πριν από μερικούς μήνες από την κυβέρνηση. Περίπου 1.000 εξ αυτών εργάζονταν στον ΕΦΚΑ και παρείχαν σημαντική βοήθεια στην παροχή υπηρεσιών του φορέα. Αντί η κυβέρνηση να παρατείνει τις συμβάσεις τους (πληρώνονταν από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα του ΕΣΠΑ), ο αρμόδιος υπουργός επέλεξε να στερήσει σημαντική βοήθεια από τα ταμεία. Η κυβέρνηση συνεχώς πριονίζει τα πόδια του φορέα, τον απαξιώνει, για να οδηγήσει το σύστημα στην αδηφάγο ιδιωτική πρωτοβουλία.
Πυρήνας μιας νέας προσπάθειας πρέπει να είναι η άμεση πρόσληψη 500 υπαλλήλων στον e-ΕΦΚΑ σε πρώτη φάση και επιπλέον ακόμη 1.000 σε βάθος τριετίας. Επιπλέον πρέπει να αξιοποιηθούν όλες οι δυνάμεις που υπάρχουν και όλοι οι πόροι, εθνικοί και ευρωπαϊκοί. Όσο κι αν εξελιχθούν τα πληροφοριακά συστήματα –που είναι ιδιαίτερα χρήσιμα, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αναντικατάστατος στην επικοινωνία και εξυπηρέτηση του πολίτη, όταν αναφερόμαστε στο κοινωνικό κράτος. Αρα, η ενίσχυση του μόνιμου, ανθρώπινου δυναμικού, η αξιοποίηση των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και της αποκτούμενης εργασιακής εμπειρίας και η μέριμνα για τις συνθήκες εργασίας του προσωπικού, είναι το κλειδί της διοικητικής αναβάθμισης του e-ΕΦΚΑ.
● Αν ξαναγυρίζατε τον χρόνο στην περίοδο που ήσασταν διοικητής, τι θα κάνατε και τι δεν θα κάνατε;
Αρχικά να ευχηθώ να μη χρειαστεί η χώρα να περάσει τόσο δύσκολες στιγμές, όπως εκείνες που ζήσαμε το 2015, όταν οι δυσκολίες που ανέκυπταν, λόγω των προηγούμενων μνημονιακών πολιτικών, προκαλούσαν μεγάλες αγωνίες. Ακόμα και τότε, δεν οπισθοχωρήσαμε, μείναμε προσηλωμένοι στις αρχές μας, στην ανάγκη στήριξης του Δημόσιου Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και είμαι σίγουρος ότι το ίδιο θα κάναμε και σήμερα.
Και τότε είχαμε τονίσει ότι η ενοποίηση των εντασσόμενων ταμείων ήταν εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί μέσα σε 6 μήνες, όταν άλλες χώρες για αντίστοιχες μεταρρυθμίσεις χρειάστηκαν 6-7 χρόνια. Δυστυχώς, οι δανειστές ήταν αδικαιολόγητα εμμονικοί, παρά τις παρατηρήσεις μας, κάτι που αποτυπώθηκε και στον συμβιβασμό του 2015. Από πλευράς μου, εργάστηκα σκληρά και κατέβαλα κάθε ικμάδα των δυνάμεών μου στην κοινή αυτή προσπάθεια. Θεωρώ ότι το στίγμα αυτής της προσπάθειας είχε και έχει θετικό πρόσημο. Στο διάστημα που ήμουν διοικητής αυξήσαμε τα έσοδα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κατά 570 εκατομμύρια μέσα σε ένα χρόνο, βελτιώσαμε την εισπραξιμότητα του ταμείου και αντιμετωπίσαμε τη «μεγάλη» εισφοροδιαφυγή, αγωνιζόμασταν καθημερινά για τη μείωση του χρόνου απονομής των συντάξεων και για καλύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες.
Η βιωσιμότητα και η επάρκεια της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης, άλλωστε, είναι ένα ζήτημα που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από την κατάσταση της οικονομίας. Εμείς, στην εποχή των «ισχνών αγελάδων», στηρίξαμε το σύστημα. Η κυβέρνηση της Ν.Δ., ακόμα και προ κρίσης αλλά και τώρα, αφήνει τα ταμεία χωρίς ουσιαστική στήριξη, δίχως χρηματοδότηση. Αυτή, αν θέλετε, είναι και η ποιοτική διαφορά μεταξύ εκείνων που έμπρακτα στηρίζουν το κοινωνικό κράτος και εκείνων που αντιστρατεύονται την ίδια την ύπαρξή του.
