Γράφει ο Θοδωρής Λάμπρος
Αρχισυντάκτης στο skalistiri.news – Ιστορικός
και μέλος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων
Ένας από τους διαβόητους Λήσταρχους της Ηλείας που έδρασε τον 18ο αιώνα στην Ηλεία ήταν ο Αλβανός Αζιζ Αγάς Σεβράνη.
Ο Αζιζ Αγάς Σεβράνη υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος των Ηλείων, Αχαιών και Μεσσήνιων αφού λεηλατούσε με ληστές συντρόφους του τις εν λόγω περιοχές. Μετά από πολύμηνη περιπλάνηση ο Τουρκαλβανός Μπέης, Αζίζ Αγάς Σέβρανη, αφού βολιδοσκόπησε την περιοχή της Ηλείας, κατέληξε και εγκαταστάθηκε σε μια μικρή νησίδα (μπογάζι), που βρίσκεται στην λίμνη της Αγουλινίτσας (σημ. Επιτάλιο).
Η λίμνη της Αγουλινίτσας
το φυσικό του οχυρό
Η λίμνη της Αγουλινίτσας έγινε για τον Σέβρανη το φυσικό του ορμητήριο αφού κατασκεύασε ένα απροσπέλαστο κρησφύγετο εντός της λίμνης της Αγουλινίτσας, όπου εκεί κατέφευγε και κρύβοταν μέσα στις καλαμιώνες και στα τενάγη.
Στην τοποθεσία Αητός, εντός της λίμνης σε μια νησίδα που φάνταζε ως λοφίσκος, έκτισε ένα δυνατό πύργο, όπου εκεί διέμενε μετά της οικογενείας του και των ληστών συντρόφων του. Σε μικρό χρονικό διάστημα συνδέθηκε με τους ομοεθνείς του, Λαλαίους Τουρκαλβανούς και με την ανοχή των, καταλήστευε τον καζά της Γαστούνης και την επαρχία Ολυμπίας, χωρίς να κάνει διάκριση μεταξύ Μωαμεανών και Χριστιανών. Κατά το έτος 1774 αφού ενδυναμώθηκε από φλουριά και πλαισιώθηκε από διάφορα κακοποιά στοιχεία, επιστράτευσε ως μισθοφόρους τους άγριους και άπληστους ομοεθνείς και πατριώτες του σαριγκιουλήδες. Τοιουτοτρόπως δημιούργησε ένα μικρό στολίσκο αποτελούμενο από έξι πειρατικά πλοιάρια και εκατό περίπου άνδρες και ακατάπαυστα άρχισε σιγά-σιγά να λεηλατεί τα παράλια της Ηλείας Αχαΐας και Μεσηννίας. Επίσης κούρσευε και παρενοχλούσε τη ναυσιπλοΐα, πλέοντας στο Ιόνιο πέλαγος μέχρι και τον Κορινθιακό κόλπο.
Επικηρυγμένος από τον Σουλτάνο
Ο Σουλτανος Μουσταφάς ο 3ος έβγαλε φιρμάνι, τον επικύρηξε μ’ ένα σοβαρό ποσόν και διέταξε την άμεση εξόντωσή του. Μετά από αυτό το φιρμάνι που εξέδωσε η Πύλη, άρχισε η συντονισμένη και ακατάπαυστη καταδίωξή του. Ο Σέβρανη, αφού αντιλήφθηκε την σοβαρότητα της κατάστασης, έλαβε όλα τα απαραίτητα αμυντικά μέτρα και ταυτόχρονα διαρύθμισε κατάλληλα τις κεντρικές νησίδες και διαδρομές της λιμνοθάλασσας της Αγουλινίτσας. Τοιουτοτρόπως κατέστη αθέατος και ασύλληπτος στον απρόσβατο επικίνδυνο και λαβυρινθώδη βάλτο, μέσα στους πυκνούς και απροσπέλαστους καλαμιώνες. Τα πλοιάρια που μετείχαν στις καταδιώξεις, δεν μπορούσαν να πλησιάσουν εκεί, διότι ήταν αδύνατον να οδηγηθούν στη νησίδα αφού δεν γνώριζαν την λαβυρινθώδη και επικίνδυνη διαδρομή, εισχωρούσαν μόνον αυτοί γνώριζαν τις μυστικές διόδους, αν αναλογιστούμε ότι υπήρχαν και δίοδοι χωρίς διέξοδο, όπου εκεί ήσαν μια μεγάλη και επικίνδυνη παγίδα, διότι τις κατασκεύασε ώστε να εγκλωβίζει τους διώκτες του.
Το άδοξο τέλος του
Το 1778 απεκλείσθη στον πύργο του που βρισκόταν στην θέση «Αητός», με όλους τους άτακτους που διέθετε, περίπου τους εκατό τουρκαλβανούς ληστές. Εκεί πολιορκήθηκε, από τον τακτικό στρατό του Σουλτάνου υπό την διοίκηση του Ναυπλιώτη Σαλτάμπαση, στρατιωτικού διοικητή του Μοριά. Ο Σαλτάμπασης μόλις πληροφορήθηκε το άβατο της λίμνης, ζήτησε και την συνδρομή του Καπού Μπουλούκμπαση των προεστών και των κλεφταρματολών Ηλείας, Γορτυνίας και Ολυμπίας.
Ο Σέβρανη με τους άνδρες του, εκ του ασφαλούς, έχοντας πάντοτε σαν ασφάλεια την λαβυρινθώδη και καλυμμένη από τεράστιους καλαμιώνες βαλτώδη διακλάδωση της λίμνης, υπεραμύνθηκε σκληρά και ήταν αδύνατον τα σουλτανικά στρατεύματα να πλησιάσουν για να κυριεύσουν τον πύργο του. Οι πολιορκητές προσπάθησαν να κάψουν την βλάστηση, για να βρουν τους διαδρόμους, αλλά μάταια, διότι ήταν ακόμη η βλάστηση χλωρή και ήταν αδύνατον να καεί. Τότε μη έχοντες εναλλακτική λύση έβαλαν κατ’ αυτών με κανόνια. Παρά ταύτα δεν μπόρεσαν να κτυπήσουν τον πύργο, λόγω της μεγάλης απόστασης και αδυναμία προσέγγισης των οβίδων στον πύργο. Όμως κάποιος ντόπιος κάτοικος, ο οποίος γνώριζε μια κρυφή είσοδο, οδήγησε τους πολιορκητές στο κρησφύγετό του. Μετά από μια λυσσώδη αντίσταση, ο Αζίζ Σέβρανη και δεκαπέντε περίπου πιστοί σύντροφοί του, έπεσαν αμυνόμενοι. Οι υπόλοιποι άνδρες της συμμορίας του, αντιλαμβανόμενοι ότι δεν είχαν καμιά ελπίδα σωτηρίας, παραδόθηκαν στους πολιορκητές άνευ όρων. Από την οικογένεια του Αζίζ Σέβρανη, σώθηκε μόνο ο γιος του ο Νούρκα, από τον ιερέα της Αγουλινίτσας, ο οποίος τον έκρυψε κάτω από το ράσο του. Ο Νούρκα ήταν παιδί αδύνατο, μικρόσωμο και χαμηλού αναστήματος. Ενώ, κατά διαταγή του Σαλτάμπαση, οι απαίσιοι σωματοφύλακες του πατέρα του, έψαχναν να τον εντοπίσουν και να τον παραδώσουν για να σφαγεί και αυτός, όπως σφαγιάσθηκαν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας του Αζίζ, ο παπάς κατάφερε και τον έβγαλε κρυμμένο κάτω από το ράσο του, μακριά από τον πύργο και από τους διώκτες του. Αργότερα ο παπάς βάπτισε τον Νούρκα και έγινε Χριστιανός. Τοιουτοτρόπως, επήλθε το άδοξο και σκληρό τέλος του Αλβανού Σαριγκιουλή, τρομερού λήσταρχου της Ηλείας, Μπέη Αζίζ Αγά Σέβρανη και της οικογενείας του και ν’ απαλλαχθεί μια για πάντα ο τόπος από την επικίνδυνη συμμορία του.
Ο θρύλος της στοιχειωμένης λίμνης
Σε μια από τις κεντρικές νησίδες της Λίμνης της Αγουλινίτσας, στην θέση που ονομάζεται Αητός, όπου θανατώθηκε ο Αζίζ Αγά Σέβρανη και η οικογένειά του, σήμερα ακόμη, ακούγονται παράξενες βοές σαν στεναγμοί και κλάματα. Πριν αποξηρανθεί η λίμνη, αρκετοί ψαράδες απέφευγαν να προσεγγίσουν αυτό το μέρος, έχοντας ακούσει διάφορες μυθοπλασίες για τα περίεργα κλάματα.
Οι περίοικοι, φαντάζονται και αναφέρουν, ότι αυτά προέρχονται από τους στεναγμούς και τα κλάματα του Αζίζ και της οικογενείας του, κατά την θανάτωσή των. Υπάρχει μια επεξήγηση του σχηματισμού αυτής της περίεργης βοής των αναστεναγμών. Απλά είναι ένα φυσικό φαινόμενο και προέρχεται από το ψιλό θρόισμα των κορφάδων των καλαμιώνων, κατά την ώρα που φυσά κυρίως ελαφρύ αεράκι.
Λεξιλόγιο – Επεξηγήσεις
Μπογάζι, το = τουρκική λέξη (μπουγάζ) που σημαίνει στενό μέρος θαλάσσης μεταξύ δύο ξηρών, πορθμός.
Σαρίκι, το = λέξη προερχόμενη από την τουρκική λέξη Σιράκ που σημαίνει λεπτό και λευκό ύφασμα που τυλίγουν γύρω από το φέσι τους οι μουσουλμάνοι ιερείς ή αξιωματούχοι.
Τέναγος, ο = ο βάλτος, το τμήμα γης που καλύπτεται υπό αβαθούς ή πηλώδους ύδατος.
Σαριγκιουλήδες: Λεγόταν οι άτακτοι τουρκαλβανοί οι οποίοι φορούσαν το κίτρινο κιουλάφι. Ο όρος σεριγκιουλής προέρχεται από την λέξη σαρί που σημαίνει ξανθός, κίτρινος, αρρωστιάρης, ή αδύναμος και από το γκιου λάφι που σημαίνει κεφαλέδεσμος. Δηλαδή άπαντες αυτοί σαν διακριτικό φορούσαν ένα κίτρινο σαρίκι.
Αζίζ: στην τουρκική γλώσσα σημαίνει ένδοξος, προσφιλής και είναι όνομα προς χρήση στις ευγενείς τάξεις των Μωαμεθανών.
ΠΗΓΕΣ:
1)«Μεγάλη Πελοποννησιακή Εγκυκλοπαίδεια», εκδόσεις Κολοκοτρώνης, Αθήνα 1958).
2) androni.blogspot.gr
