*Ο µέσος όρος των άµεσων ενισχύσεων ανά στρέµµα στην Ελλάδα
σε µία 10ετία έπεσε από τα 52 ευρώ στα 48,7 ευρώ
Σε αντίθετη πορεία µε τα έξοδα παραγωγής, το κόστος πρώτων υλών κατασκευής και εξοπλισµού και τις τιµές στο ράφι, βρίσκονται οι αγροτικές επιδοτήσεις, µε τον µέσο όρο των άµεσων ενισχύσεων ανά στρέµµα στην Ελλάδα σε µία 10ετία να πέφτει από τα 52 ευρώ στα 48,7 ευρώ. Λαµβάνοντας υπόψη πως για την ερχόµενη περίοδο κυκλοφορούν σενάρια πτώσης 50% στις άµεσες ενισχύσεις για τη χώρα µας, γίνεται πλέον αντιληπτό ότι αυτό το «δίχτυ ασφαλείας» για τους αγρότες τρυπάει χρόνο µε το χρόνο, την ώρα που το κόστος παραγωγής τραβάει την ανιούσα.
Αξίζει εδώ να σηµειωθεί πως το ύψος των επιδοτήσεων δεν προκύπτει αυθαίρετα και λαµβάνει υπόψη τόσο τις δαπάνες παραγωγής όσο και το διαφυγόν κέρδος από ορισµένες δεσµεύσεις που αναλαµβάνει ο αγρότης. Τούτο αφορά ορισµένες συνδεδεµένες ενισχύσεις, όλα τα οικολογικά σχήµατα, την εξισωτική αποζηµίωση αλλά και τα αγροπεριβαλλοντικά Μέτρα του ΠΑΑ.
Στα αγροπεριβαλλοντικά πράγµατι έγινε κάποια αύξηση στα πριµ µε βάση τους υπολογισµούς των αρµοδίων για το σχεδιασµό του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, αλλά το γεγονός ότι ο συνολικός προϋπολογισµός µειώθηκε ανά Μέτρο (π.χ Βιολογική Γεωργία), φέρνει λιγότερους δικαιούχους.
Στα οικολογικά σχήµατα, από την άλλη, τα µέγιστα ποσά δεν αναθεωρούνται µε βάση τις τιµές στις εισροές που ισχύουν. Ενδεικτικό είναι πως τα πριµ βασίζονται σε κόστη του 2019, δηλαδή προ 5ετίας και πριν τις τεράστιες πληθωριστικές πιέσεις που σηµειώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Σύµφωνα µε το ρεπορτάζ, το Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών είχε θέσει υπόψιν του ΥΠΑΑΤ µία επικαιροποιηµένη µελέτη κόστους για τις δράσεις eco-schemes µε αυξηµένες επιδοτήσεις σε αρκετές δράσεις, η οποία παρέµεινε στα συρτάρια των διαχειριστικών αρχών και προέβλεπε µεταξύ άλλων την αύξηση από τα 10,9 στα 26 ευρώ το στρέµµα για τη σπορά βίκου σε αγροτεµάχια µε βαµβάκι και τη σχεδόν καθολική αύξηση των πριµ Βιολογικών και ειδικά των καλλιεργειών που έπιασαν τιµή το 2022, όπως οι ζωοτροφές (µηδική). Αξίζει να σηµειωθεί εδώ πως την περασµένη περίοδο, τα 570 εκατ. ευρώ του πρασινίσµατος πήγαιναν στις τσέπες των παραγωγών χωρίς να υπάρχει ούτε µισό έξοδο παραπάνω. Πλέον, τα 425 εκατ. ευρώ των οικολογικών σχηµάτων απαιτούν δεσµεύσεις που έχουν κόστος στην πλειοψηφία τους και ένα ποσοστό άνω του 10% του πριµ πηγαίνει σε τρίτους.
Στις συνδεδεµένες ενισχύσεις, τώρα, οι υπολογισµοί έγιναν µε βάση δεδοµένα του 2017 από το ∆ίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (∆ΙΓΕΛΠ). Το κάθε ποσό προέκυψε µε βάση τη διαφορά εµφανών δαπανών σε σχέση µε την ακαθάριστη αξία παραγωγής. Έτσι είχαµε αυξηµένα µοναδιαία ποσά αναφοράς για ψυχανθή, σκληρό σιτάρι (λόγω και αύξησης υποχρέωσης πιστοποιηµένου σπόρου), ρύζι, πρόβειο κρέας. Σε όλες τις άλλες συνδεδεµένες τα ποσά έµειναν κατά βάση ίδια ή µειώθηκαν.
(Σε αντίθετη πορεία µε τα έξοδα παραγωγής, το κόστος πρώτων υλών κατασκευής και εξοπλισµού και τις τιµές στο ράφι, βρίσκονται οι αγροτικές επιδοτήσεις, µε τον µέσο όρο των άµεσων ενισχύσεων ανά στρέµµα στην Ελλάδα σε µία 10ετία να πέφτει από τα 52 ευρώ στα 48,7 ευρώ).
Το εύλογο κόστος στις επενδύσεις
Στα Σχέδια Βελτίωσης οι αρµόδιες αρχές αναδιαµορφώνουν συνήθως το εύλογο κόστος των επενδύσεων ανά προκήρυξη. ∆ηλαδή τα µέγιστα κόστη που µπορεί να έχει ένας επενδυτικός φάκελος στα οποία εφαρµόζεται η ενίσχυση του προγράµµατος. Έτσι το 2017, για παράδειγµα, είχε διαµορφωθεί στα 150.000 ευρώ η µέγιστη δαπάνη για µηχανολογικό εξοπλισµό και φυτεύσεις και το 2022 στα 160.000 ευρώ. Γενικότερα είχε σηµειωθεί µία αύξηση κατά µέσο όρο στο 10% επί των τιµών εύλογου κόστους.
Είναι βέβαιο πως θα αναθεωρηθούν τα εύλογα κόστη για την πρόσκληση του 2026, αλλά ένα 10% δεν µοιάζει αρκετό ώστε να αποτυπώσει την κατάσταση που έχει διαµορφωθεί στην αγορά. Αξίζει να σηµειωθεί πάντως πως ο προϋπολογισµός αναµένεται να είναι πιο περιορισµένος, εκτός αν γίνει κάποια γενναία υπερδέσµευση πόρων όπως είχαν πραγµατοποιήσει οι διαχειριστικές αρχές στην 1η πρόσκληση της περασµένης περιόδου.
