Στις 26 Μαΐου 1821, μπροστά στην επιφαινόμενη κατάληψη της Τριπολιτσάς από τον Κολοκοτρώνη και την ανάληψη της διοίκησης από τον πρίγκηπα Υψηλάντη, οι μοραΐτες κοτζαμπάσηδες με επικεφαλής τον Αναγνώστη Δεληγιάννη συνέρχονται στη Μονή Καλτεζών και συγκροτούν την Πελοποννησιακή Γερουσία. Γράφει ο Φωτάκος «Εδώ ο κυρ-Αναγνώστης εγελάσθη, διότι δεν εγνώριζε ότι οι Έλληνες εξύπνησαν και δεν ήθελαν πλέον να υποτάσσονται εις άλλους, αγαπώντες την ανεξαρτησίαν των».
Η Γερουσία όρισε ως αρχιστράτηγο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Αφηγείται με δεικτική πικρία ο Κολοκοτρώνης: «Εις τες Καλτεζιές, επαρχία Μυστρά, έγινε συνέλευσις από μέρους προυχόντων Πελοποννήσου και το εύρηκαν εύλογον να φέρομεν τον Μαυρομιχάλην, όπου ήτον εις την Καλαμάταν.…ημείς εκοιτάζαμεν την δουλειά μας. Κάθε ημέρα είχαμε ακροβολισμούς από το πρωί ίσαμε το βράδυ». Ο Κολοκοτρώνης δηλαδή λέει ότι όσο αυτός και οι άλλοι καπεταναίοι έκαναν το καθήκον τους και πολεμούσαν από το πρωί μέχρι το βράδυ στην Τριπολιτσά, οι κοτζαμπάσηδες ήταν στα μετόπισθεν και έφτιαχναν κυβέρνηση, ορίζοντας αρχιστράτηγο τον Πετρόμπεη που δεν είχε ρίξει ούτε ντουφεκιά μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Οι πρόκριτοι Αχαΐας, Ηλείας, Κορινθίας και των νησιών του αργολικού κόλπου συγκρότησαν ξεχωριστό μέτωπο και δε συμμετείχαν στη Γερουσία. Η ανωμαλία που δημιουργήθηκε τότε στην Πελοπόννησο παραμένει μέχρι σήμερα, καθώς από τη διοικητική δομή της Περιφέρειας Πελοποννήσου παραμένουν εκτός η Αχαΐα, η Ηλεία και τα νησιά του αργολικού κόλπου.
Η Πελοποννησιακή Γερουσία, παρά τα αρχικά λάθη της, μετεξελίχθηκε θετικά μετά την Άλωση της Τριπολιτσάς. Αλλά όταν μετά το θρίαμβο του Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια οι μοραΐτες κοτζαμπάσηδες θέλησαν τελικά να ενωθούν όλοι μαζί και έκαναν ξανά αρχιστράτηγο τον Κολοκοτρώνη, ήταν πια πολύ αργά. Στη Β’ Εθνοσυνέλευση του Άστρους ο «φιλελεύθερος» Μαυροκορδάτος κατήργησε την Πελοποννησιακή Γερουσία και αφαίρεσε την αρχιστρατηγία από τον Κολοκοτρώνη. Και όταν αυτοί αντέδρασαν, τους έκλεισε όλους μαζί στη φυλακή χρησιμοποιώντας τα λεφτά από τα δάνεια της Αγγλίας…
(Κείμενο Γεώργιος Θ. Πραχαλιάς)
